تعطیلی موقت چغازنبیل به دلیل افزایش خطر صاعقه
محوطه تاریخی چغازنبیل، یکی از برجسته ترین یادگارهای تمدن ایلامی و نخستین اثر ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو، این روزها با شرایط جوی خاصی روبه رو شده که ایمنی بازدیدکنندگان را تهدید می کند. بارش های پیوسته و ناپایداری جوی، احتمال وقوع صاعقه در این منطقه را به طور قابل توجهی افزایش داده و مسئولان میراث فرهنگی را بر آن داشته است تا تصمیمی موقت اما ضروری برای حفاظت از جان گردشگران و همچنین بنا اتخاذ کنند. این تصمیم شامل تعطیلی کامل محوطه چغازنبیل تا زمان تأمین ایمنی لازم است.
اعلام تعطیلی چغازنبیل به دلیل خطر صاعقه
چغازنبیل که در یک دشت باز قرار دارد، بیش از بسیاری از محوطه های تاریخی در معرض خطر صاعقه است. ترکیب سازه های بلند زیگورات، فضای باز اطراف و شرایط جوی نامساعد این فصل، مسئولان را بر آن داشت تا ورودی مجموعه را به طور موقت مسدود کنند. این اقدام نه تنها با استانداردهای حفاظتی یونسکو همخوانی دارد، بلکه نشان دهنده رعایت بالاترین اصول ایمنی برای بازدیدکنندگان است.
- در اطلاعیه رسمی منتشر شده از سوی صفحه اطلاع رسانی محوطه جهانی چغازنبیل آمده است:
- به دلیل بارش های پیوسته و افزایش احتمال صاعقه، بازدید از محوطه تا تکمیل مراحل ایمن سازی امکان پذیر نیست.
- گردشگران می توانند در این مدت از موزه هفت تپه که در نزدیکی چغازنبیل قرار دارد، بازدید کنند.
- زمان بازگشایی محوطه پس از انجام اقدامات حفاظتی و ایمنی اعلام خواهد شد.
چغازنبیل؛ یادگاری شگفت انگیز از تمدن ایلام
چغازنبیل نه تنها یک محوطه باستانی بلکه نمونه ای بی نظیر از معماری آیینی و زیگورات های چندطبقه دوران باستان است. این مجموعه تاریخی حدود ۱۲۵۰ سال پیش از میلاد و به دستور اونتاش گال پادشاه ایلام ساخته شد و توانسته است بیش از سه هزار سال دوام بیاورد.
چغازنبیل در سال ۱۹۷۹ میلادی به عنوان نخستین اثر تاریخی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد. این زیگورات در شهرستان شوش، استان خوزستان و نزدیک منطقه باستانی هفت تپه قرار دارد و به دلیل حفظ قالب اصلی آن، یکی از کامل ترین نمونه های سالم مانده زیگورات ها در جهان محسوب می شود.
چرا چغازنبیل در برابر صاعقه آسیب پذیر است؟
موقعیت چغازنبیل در یک دشت باز و ارتفاع کم منطقه باعث می شود که سازه های بلند، مانند زیگورات، نقاطی مناسب برای جذب و تخلیه بار الکتریکی باشند. ترکیب شرایط جوی ناپایدار، بارش شدید و رطوبت بالا این خطر را تشدید می کند. عوامل زیر نیز چغازنبیل را در معرض آسیب صاعقه قرار می دهد:
- ارتفاع زیگورات و طراحی خطوط افقی و عمودی که آن را به نقطه ای مناسب برای تخلیه الکتریکی تبدیل می کند.
- محوطه باز بدون پوشش که بازدیدکنندگان را در معرض مستقیم خطر قرار می دهد.
- نبود سیستم های مدرن صاعقه گیر در سازه های باستانی، که نیازمند اقدامات پیشگیرانه موقت است.
اقدامات حفاظتی و جایگزین ها
تعطیلی موقت چغازنبیل فرصتی برای انجام اقدامات حفاظتی ضروری فراهم می کند. در این مدت، بازدیدکنندگان می توانند از موزه هفت تپه و سایر جاذبه های تاریخی نزدیک بهره مند شوند. اقدامات حفاظتی شامل نصب سیستم های هشداردهنده، ایمن سازی مسیرهای بازدید و بررسی شرایط جوی به صورت مداوم است تا پس از بازگشایی، ایمنی کامل بازدیدکنندگان تضمین شود.
نتیجه گیری
تعطیلی موقت چغازنبیل به دلیل خطر صاعقه، یک تصمیم ضروری و منطقی برای حفظ جان گردشگران و همچنین جلوگیری از آسیب احتمالی به بناهای باستانی است. این وقفه علاوه بر فراهم کردن زمان لازم برای اقدامات حفاظتی، یادآور این نکته است که محوطه های تاریخی همانند انسان ها، تحت تأثیر پدیده های طبیعی قرار دارند و نیازمند مراقبت مستمر هستند. در همین حال، موزه هفت تپه می تواند مقصد جایگزین مناسبی برای علاقه مندان به تاریخ ایلامی باشد و تجربه ای آموزنده و ایمن ارائه دهد.