جنین پسر در چند هفتگی کامل میشود؟

جنین پسر در چند هفتگی کامل می شود؟ بررسی جامع و علمی

در پاسخ به پرسش اصلی باید اذعان داشت که اصطلاح کامل شدن در مورد جنین به ویژه جنین پسر اصطلاحی دقیق و کاملاً مشخص در علم پزشکی نیست. رشد و تکامل جنین یک فرآیند پیوسته و تدریجی است که طی هفته های بارداری رخ می دهد و نقاط عطف متعددی دارد. با این حال اگر منظور از کامل شدن رسیدن به مرحله ای باشد که جنین پسر از نظر ساختاری و عملکردی به حدی از تکامل رسیده باشد که قابلیت حیات خارج از رحم مادر را داشته باشد و ویژگی های جنسی مردانه در او شکل گرفته باشد می توان گفت که این فرآیند در هفته های پایانی سه ماهه دوم و ابتدای سه ماهه سوم بارداری به اوج خود می رسد.

به طور مشخص قابلیت حیات جنین پسر (و دختر) معمولاً از حدود هفته ۲۴ بارداری به بعد مطرح می شود. در این زمان سیستم های حیاتی جنین به ویژه سیستم تنفسی و عصبی به اندازه کافی تکامل یافته اند که با مراقبت های ویژه نوزادان نارس امکان زنده ماندن خارج از رحم مادر وجود دارد. همچنین تکامل اندام های جنسی خارجی مردانه که در تشخیص جنسیتی جنین از طریق سونوگرافی نقش اساسی دارد معمولاً در هفته های ۱۶ تا ۲۰ بارداری قابل مشاهده است.

در ادامه این مقاله به بررسی دقیق تر مراحل تکامل جنین پسر از دیدگاه پزشکی و علمی می پردازیم و جنبه های مختلف این فرآیند پیچیده را با استناد به منابع معتبر علمی شرح می دهیم.

تعریف و معرفی علمی تکامل جنین پسر

تکامل جنین پسر فرآیندی شگفت انگیز و مرحله ای است که از لحظه لقاح تخمک توسط اسپرم حاوی کروموزوم Y آغاز می شود و تا زمان تولد ادامه می یابد. به طور کلی تکامل جنین به دو مرحله اصلی جنین زایی (Embryogenesis) و تکامل جنینی (Fetal Development) تقسیم می شود.

جنین زایی که از هفته اول تا هشتم بارداری را در بر می گیرد دوره شکل گیری اندام ها و ساختارهای اصلی بدن است. در این مرحله جنسیت ژنتیکی جنین (XX برای دختر و XY برای پسر) تعیین می شود و اولین نشانه های تمایز جنسیتی آغاز می گردد. در جنین پسر حضور کروموزوم Y نقش کلیدی را ایفا می کند. ژن SRY (Region Y-determining Sex) موجود بر روی کروموزوم Y آبشاری از وقایع مولکولی را به راه می اندازد که منجر به تمایز غدد جنسی اولیه به بیضه ها می شود. بیضه ها شروع به تولید هورمون های آندروژن به ویژه تستوسترون می کنند که نقش حیاتی در تکامل دستگاه تناسلی مردانه و سایر ویژگی های جنسی ثانویه دارند.

تکامل جنینی که از هفته نهم بارداری تا زمان تولد را شامل می شود دوره رشد و بلوغ اندام ها و سیستم های بدن است. در این مرحله اندام های جنسی که در دوره جنین زایی شکل گرفته اند به تدریج بالغ تر می شوند. بیضه ها به داخل کیسه بیضه نزول می کنند (معمولاً در سه ماهه سوم) آلت تناسلی و مجرای ادرار به طور کامل شکل می گیرند و سیستم های عصبی و هورمونی که عملکرد جنسی را کنترل می کنند به تدریج سازماندهی می شوند.

به طور خلاصه تکامل جنین پسر یک فرآیند پیچیده و هماهنگ است که تحت تأثیر عوامل ژنتیکی هورمونی و محیطی قرار دارد. این فرآیند با تعیین جنسیت ژنتیکی آغاز شده و با شکل گیری کامل دستگاه تناسلی مردانه و بلوغ سایر سیستم های بدن به منظور آمادگی برای زندگی خارج از رحم مادر به پایان می رسد.

مراحل کلیدی تکامل جنین پسر از نظر زمانی

برای درک بهتر روند تکامل جنین پسر می توان مراحل کلیدی آن را به صورت زمانی مرور کرد :

• هفته ۱–۴ : تشکیل نطفه و لانه گزینی در رحم. تعیین جنسیت ژنتیکی در لحظه لقاح.
• هفته ۵–۸ : جنین زایی اولیه. ظهور غدد جنسی اولیه که هنوز تمایز نیافته اند. فعال شدن ژن SRY در جنین های XY و آغاز تمایز غدد جنسی به بیضه ها.
• هفته ۹–۱۲ : شروع تولید تستوسترون توسط بیضه ها. تمایز مجاری ولفیان به دستگاه تناسلی داخلی مردانه (اپیدیدیم مجرای دفران کیسه های منی). شکل گیری اولیه آلت تناسلی و کیسه بیضه.
• هفته ۱۳–۱۶ : رشد سریع آلت تناسلی و کیسه بیضه. قابل تشخیص شدن جنسیت جنین در سونوگرافی برای افراد ماهر.
• هفته ۱۷–۲۰ : تکمیل تمایز اندام های جنسی خارجی. نزول تدریجی بیضه ها به سمت کیسه بیضه آغاز می شود.
• هفته ۲۱–۲۴ : افزایش سرعت رشد جنین. تکامل سیستم عصبی مرکزی و سیستم تنفسی. افزایش احتمال حیات خارج از رحم مادر.
• هفته ۲۵–۲۸ : تکامل ریه ها و سیستم تنفسی به حدی می رسد که امکان تنفس مستقل با کمک پزشکی وجود دارد. نزول کامل بیضه ها به کیسه بیضه در اکثر جنین های پسر.
• هفته ۲۹–۳۲ : افزایش وزن و ذخیره چربی جنین. تکامل بیشتر مغز و سیستم عصبی.
• هفته ۳۳–۳۶ : آمادگی برای تولد. تکمیل تکامل ریه ها. نزول بیضه ها در موارد باقی مانده.
• هفته ۳۷–۴۰ : رسیدن به ترم کامل بارداری. جنین پسر از نظر ساختاری و عملکردی به طور کامل آماده زندگی خارج از رحم مادر است.

لازم به ذکر است که این زمان بندی تقریبی است و ممکن است در افراد مختلف کمی متفاوت باشد. همچنین سرعت و کیفیت تکامل جنین تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله ژنتیک تغذیه مادر سلامت مادر و شرایط محیطی قرار دارد.

علائم و نشانه های مرتبط با تکامل جنین پسر (مربوط به مادر)

به طور مستقیم مادر باردار علائم یا نشانه های خاصی که به طور انحصاری مربوط به تکامل جنین پسر باشد را تجربه نمی کند. علائم و نشانه های بارداری مانند تهوع صبحگاهی خستگی تغییرات اشتها افزایش وزن و حرکات جنین به طور کلی در بارداری رخ می دهند و به جنسیت جنین ارتباط مستقیمی ندارند.

با این حال برخی باورهای عامیانه و غیرعلمی در مورد ارتباط بین علائم بارداری و جنسیت جنین وجود دارد. به عنوان مثال برخی افراد معتقدند که حالت تهوع شدیدتر در بارداری جنین دختر رخ می دهد و یا شکل شکم مادر می تواند جنسیت جنین را مشخص کند. این باورها فاقد پشتوانه علمی هستند و نباید به عنوان روش های تشخیص جنسیت جنین مورد اعتماد قرار گیرند.

تنها راه مطمئن و علمی برای تعیین جنسیت جنین استفاده از روش های تشخیصی پزشکی مانند سونوگرافی است که در بخش های بعدی به آن خواهیم پرداخت. در واقع علائم و نشانه های بارداری بیشتر به تغییرات فیزیولوژیکی و هورمونی بدن مادر در پاسخ به بارداری مربوط می شوند و نه به جنسیت جنین.

روش های تشخیص علمی و پزشکی جنسیت و تکامل جنین پسر

روش های متعددی برای تشخیص جنسیت و ارزیابی تکامل جنین پسر در دوران بارداری وجود دارد که بر پایه اصول علمی و پزشکی استوار هستند :

• سونوگرافی : سونوگرافی رایج ترین و کم خطرترین روش برای بررسی جنین است. سونوگرافی تعیین جنسیت معمولاً از هفته ۱۶ تا ۲۰ بارداری به بعد قابل انجام است. در این زمان اندام های جنسی خارجی جنین به اندازه کافی تمایز یافته اند که می توان جنسیت را با دقت نسبتاً بالایی تشخیص داد. در جنین پسر مشاهده آلت تناسلی و کیسه بیضه در سونوگرافی نشان دهنده جنسیت پسر است. علاوه بر تعیین جنسیت سونوگرافی برای ارزیابی رشد و تکامل جنین بررسی ساختار اندام ها و تشخیص ناهنجاری های احتمالی نیز کاربرد دارد. سونوگرافی های دوره ای در طول بارداری به پزشک کمک می کنند تا از روند طبیعی تکامل جنین اطمینان حاصل کند.
• آمنیوسنتز و نمونه برداری از پرزهای کوریونی (CVS) : این روش ها که به عنوان تست های تشخیصی پیش از تولد شناخته می شوند برای بررسی ناهنجاری های کروموزومی و ژنتیکی جنین کاربرد دارند. در این روش ها نمونه ای از مایع آمنیوتیک (آمنیوسنتز) یا پرزهای کوریونی (CVS) که حاوی سلول های جنینی هستند جمع آوری شده و برای بررسی ژنتیکی به آزمایشگاه ارسال می شود. جنسیت جنین به طور قطعی در بررسی کروموزوم های جنینی مشخص می شود. آمنیوسنتز معمولاً در هفته ۱۵ تا ۲۰ بارداری و CVS در هفته ۱۰ تا ۱۳ بارداری انجام می شود. این روش ها تهاجمی تر از سونوگرافی هستند و خطر اندکی برای سقط جنین دارند بنابراین معمولاً فقط در مواردی که خطر ناهنجاری های ژنتیکی در جنین وجود دارد توصیه می شوند.
• آزمایش خون مادر (NIPT – Non-Invasive Prenatal Testing) : این آزمایش نسبتاً جدید روشی غیرتهاجمی برای غربالگری ناهنجاری های کروموزومی جنین است. در این آزمایش نمونه خون از مادر گرفته می شود و DNA جنینی که در خون مادر وجود دارد مورد بررسی قرار می گیرد. آزمایش NIPT می تواند جنسیت جنین را با دقت بسیار بالا از حدود هفته ۱۰ بارداری به بعد تعیین کند. همچنین این آزمایش برای غربالگری سندرم داون سندرم ادواردز و سندرم پاتائو نیز استفاده می شود. آزمایش NIPT یک روش غربالگری است و در صورت مثبت بودن نتیجه برای تأیید تشخیص نیاز به تست های تشخیصی تهاجمی تر مانند آمنیوسنتز یا CVS وجود دارد.

انتخاب روش مناسب برای تشخیص جنسیت و ارزیابی تکامل جنین پسر بستگی به شرایط فردی مادر و جنین سن بارداری و اهداف تشخیصی دارد. مشاوره با پزشک متخصص زنان و زایمان برای انتخاب بهترین روش تشخیصی ضروری است.

روش های درمانی (دارویی پزشکی و بالینی) مرتبط با مشکلات تکامل جنین پسر

در بسیاری از موارد تکامل جنین پسر به طور طبیعی و بدون نیاز به مداخله پزشکی پیش می رود. با این حال در برخی موارد ممکن است مشکلاتی در تکامل جنین پسر رخ دهد که نیازمند مداخلات درمانی باشد. این مشکلات می توانند شامل موارد زیر باشند :

• ناهنجاری های مادرزادی دستگاه تناسلی : برخی از جنین های پسر ممکن است با ناهنجاری های مادرزادی در دستگاه تناسلی متولد شوند مانند هیپوسپادیاس (باز شدن مجرای ادرار در زیر آلت تناسلی) کریپتورکیدیسم (نزول نیافتن بیضه ها به کیسه بیضه) و هیدروسل (تجمع مایع در کیسه بیضه). بسیاری از این ناهنجاری ها قابل درمان هستند. هیپوسپادیاس و کریپتورکیدیسم معمولاً با جراحی اصلاح می شوند. هیدروسل در بسیاری از موارد خود به خود برطرف می شود اما در صورت تداوم یا بزرگ شدن ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
• اختلالات هورمونی : اختلالات هورمونی در دوران بارداری یا پس از تولد می تواند بر تکامل جنسی جنین پسر تأثیر بگذارد. به عنوان مثال کمبود آندروژن در دوران جنینی می تواند منجر به عدم تکامل کامل اندام های جنسی مردانه شود. درمان اختلالات هورمونی معمولاً با تجویز هورمون های جایگزین انجام می شود.
• ناهنجاری های کروموزومی و ژنتیکی : برخی از ناهنجاری های کروموزومی و ژنتیکی می توانند بر تکامل جنسی و سایر جنبه های تکامل جنین پسر تأثیر بگذارند. به عنوان مثال سندرم کلاینفلتر (XXY) یک ناهنجاری کروموزومی است که در پسران رخ می دهد و می تواند منجر به مشکلات باروری و سایر مشکلات سلامتی شود. درمان ناهنجاری های کروموزومی و ژنتیکی معمولاً حمایتی و علامت درمانی است. در برخی موارد ممکن است نیاز به مداخلات جراحی یا هورمون درمانی باشد.
• عوارض بارداری : برخی از عوارض بارداری مانند دیابت بارداری فشار خون بارداری و محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR) می توانند بر تکامل کلی جنین پسر و دختر تأثیر منفی بگذارند. مدیریت صحیح عوارض بارداری تحت نظر پزشک متخصص زنان و زایمان برای حفظ سلامت مادر و جنین ضروری است.

روش های درمانی برای مشکلات تکامل جنین پسر بسته به نوع و شدت مشکل متفاوت است. تشخیص زودهنگام و مداخله به موقع می تواند به بهبود پیامدهای سلامتی برای نوزادان پسر کمک کند. مراقبت های دوران بارداری انجام غربالگری های توصیه شده و پیگیری دقیق وضعیت مادر و جنین نقش کلیدی در پیشگیری و مدیریت مشکلات تکامل جنین پسر دارند.

راهکارهای خانگی و توصیه های سبک زندگی برای حمایت از تکامل سالم جنین پسر (مربوط به مادر)

اگرچه هیچ راهکار خانگی یا سبک زندگی خاصی وجود ندارد که به طور انحصاری تکامل جنین پسر را بهبود بخشد اما رعایت توصیه های کلی سبک زندگی سالم در دوران بارداری برای حمایت از تکامل سالم همه جنین ها از جمله جنین پسر بسیار مهم است. این توصیه ها شامل موارد زیر می شوند :

• تغذیه سالم و متعادل : مصرف یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی شامل میوه ها سبزیجات غلات کامل پروتئین های کم چرب و چربی های سالم برای تأمین نیازهای تغذیه ای مادر و جنین ضروری است. مصرف مکمل های اسید فولیک و آهن طبق توصیه پزشک نیز در دوران بارداری توصیه می شود. پرهیز از مصرف غذاهای فرآوری شده نوشیدنی های شیرین و غذاهای پرچرب و ناسالم به حفظ سلامت مادر و جنین کمک می کند.
• اجتناب از مواد مضر : سیگار کشیدن مصرف الکل و مواد مخدر در دوران بارداری به شدت مضر است و می تواند باعث مشکلات جدی برای جنین شود. پرهیز از تماس با مواد شیمیایی مضر و آلاینده های محیطی نیز توصیه می شود. مصرف داروهای بدون نسخه و گیاهی باید با مشورت پزشک انجام شود.
• فعالیت بدنی منظم : انجام فعالیت بدنی منظم و سبک مانند پیاده روی شنا یا یوگا در دوران بارداری می تواند به بهبود سلامت جسمی و روحی مادر کمک کند و به طور غیرمستقیم از سلامت جنین نیز حمایت کند. مشورت با پزشک در مورد نوع و میزان فعالیت بدنی مناسب در دوران بارداری ضروری است.
• مدیریت استرس : استرس مزمن در دوران بارداری می تواند بر سلامت مادر و جنین تأثیر منفی بگذارد. تمرین تکنیک های آرام سازی مدیتیشن یوگا و داشتن خواب کافی می تواند به مدیریت استرس کمک کند. حمایت عاطفی از سوی همسر خانواده و دوستان نیز در کاهش استرس بارداری مؤثر است.
• مراقبت های دوران بارداری : مراجعه منظم به پزشک متخصص زنان و زایمان برای انجام معاینات و غربالگری های دوران بارداری دریافت مشاوره و پیگیری وضعیت مادر و جنین بسیار حیاتی است. رعایت دستورات پزشک و انجام آزمایش های توصیه شده به حفظ سلامت مادر و جنین و تشخیص زودهنگام مشکلات احتمالی کمک می کند.

رعایت این توصیه های سبک زندگی سالم در دوران بارداری به ایجاد محیطی مناسب برای تکامل سالم هر جنینی از جمله جنین پسر کمک می کند و احتمال بروز مشکلات بارداری و نوزادی را کاهش می دهد.

روش های پیشگیری و اقدامات لازم برای تکامل سالم جنین پسر

پیشگیری از مشکلات تکامل جنین پسر با تمرکز بر مراقبت های پیش از بارداری و دوران بارداری امکان پذیر است. اقدامات پیشگیرانه شامل موارد زیر می شوند :

• مراقبت های پیش از بارداری : برنامه ریزی بارداری و مراجعه به پزشک قبل از اقدام به بارداری برای ارزیابی سلامت مادر شناسایی عوامل خطر و دریافت مشاوره ضروری است. انجام واکسیناسیون های لازم کنترل بیماری های مزمن (مانند دیابت و فشار خون) ترک سیگار و الکل و مصرف اسید فولیک قبل از بارداری از جمله اقدامات مهم پیش از بارداری هستند.
• غربالگری های دوران بارداری : انجام غربالگری های توصیه شده در دوران بارداری مانند غربالگری سه ماهه اول و دوم آزمایش خون مادر (NIPT) و سونوگرافی های دوره ای به تشخیص زودهنگام ناهنجاری های احتمالی جنین کمک می کند. مشاوره ژنتیک در صورت وجود سابقه خانوادگی ناهنجاری های ژنتیکی توصیه می شود.
• مراقبت های دوران بارداری با کیفیت : دسترسی به مراقبت های دوران بارداری با کیفیت و مراجعه منظم به پزشک متخصص زنان و زایمان برای دریافت مراقبت های لازم پیگیری وضعیت مادر و جنین و دریافت آموزش های مربوط به بارداری و زایمان بسیار مهم است. رعایت توصیه های پزشک مصرف مکمل های توصیه شده و مدیریت عوارض بارداری در صورت بروز از جمله اقدامات ضروری در دوران بارداری هستند.
• تغذیه سالم و سبک زندگی سالم در دوران بارداری : همانطور که قبلاً اشاره شد رعایت تغذیه سالم و سبک زندگی سالم در دوران بارداری نقش کلیدی در حمایت از تکامل سالم جنین دارد. اجتناب از عوامل خطر و مواد مضر مدیریت استرس و داشتن فعالیت بدنی منظم به حفظ سلامت مادر و جنین کمک می کند.

با انجام این اقدامات پیشگیرانه می توان احتمال بروز مشکلات تکامل جنین پسر را به حداقل رساند و زمینه را برای تولد نوزاد سالم فراهم کرد. تأکید بر مراقبت های پیش از بارداری و دوران بارداری آموزش و اطلاع رسانی به زوج های جوان و دسترسی به خدمات بهداشتی با کیفیت از جمله راهکارهای اساسی برای ارتقای سلامت مادر و نوزادان پسر هستند.

نتیجه گیری علمی و کاربردی

تکامل جنین پسر یک فرآیند پیچیده و تدریجی است که از لحظه لقاح آغاز شده و تا زمان تولد ادامه می یابد. اصطلاح کامل شدن در مورد جنین پسر از نظر پزشکی دقیق نیست اما می توان آن را به معنای رسیدن به قابلیت حیات خارج از رحم مادر و تکامل ویژگی های جنسی مردانه تفسیر کرد. این فرآیند در هفته های پایانی سه ماهه دوم و ابتدای سه ماهه سوم بارداری به اوج خود می رسد.

مراحل کلیدی تکامل جنین پسر شامل تعیین جنسیت ژنتیکی تمایز غدد جنسی به بیضه ها تولید هورمون های آندروژن تکامل دستگاه تناسلی داخلی و خارجی مردانه و نزول بیضه ها به کیسه بیضه است. این فرآیند تحت تأثیر عوامل ژنتیکی هورمونی و محیطی قرار دارد.

روش های تشخیصی پزشکی مانند سونوگرافی آمنیوسنتز CVS و آزمایش خون مادر (NIPT) برای تعیین جنسیت و ارزیابی تکامل جنین پسر کاربرد دارند. مشکلات تکامل جنین پسر مانند ناهنجاری های مادرزادی دستگاه تناسلی اختلالات هورمونی و ناهنجاری های کروموزومی در صورت بروز قابل تشخیص و در بسیاری از موارد قابل درمان هستند.

رعایت سبک زندگی سالم در دوران بارداری انجام مراقبت های پیش از بارداری و دوران بارداری انجام غربالگری های توصیه شده و دسترسی به خدمات بهداشتی با کیفیت نقش کلیدی در حمایت از تکامل سالم جنین پسر و پیشگیری از مشکلات احتمالی دارند.

مهمترین توصیه کاربردی برای زوج های باردار و یا کسانی که قصد بارداری دارند مشورت با پزشک متخصص زنان و زایمان است. پزشک می تواند با ارائه اطلاعات دقیق و علمی انجام معاینات و غربالگری های لازم و ارائه راهنمایی های فردی به حفظ سلامت مادر و جنین و تجربه یک بارداری سالم کمک کند.

پرسش و پاسخ های پرتکرار کاربران در مورد تکامل جنین پسر

پرسش ۱ : در چه زمانی از بارداری می توان جنسیت جنین را به طور قطعی مشخص کرد؟

پاسخ : جنسیت جنین را می توان به طور قطعی با استفاده از روش های تشخیصی ژنتیکی مانند آمنیوسنتز CVS و آزمایش خون مادر (NIPT) از حدود هفته ۱۰ بارداری به بعد مشخص کرد. با این حال این روش ها معمولاً برای غربالگری ناهنجاری های ژنتیکی استفاده می شوند و نه صرفاً برای تعیین جنسیت. در سونوگرافی جنسیت جنین معمولاً از هفته ۱۶ تا ۲۰ بارداری به بعد قابل تشخیص است. دقت تشخیص جنسیت در سونوگرافی به مهارت اپراتور سونوگرافی وضعیت قرارگیری جنین و سن بارداری بستگی دارد.

پرسش ۲ : آیا عوامل محیطی می توانند بر تکامل جنسی جنین پسر تأثیر بگذارند؟

پاسخ : بله عوامل محیطی می توانند بر تکامل جنسی جنین پسر تأثیر بگذارند. قرار گرفتن مادر در معرض مواد شیمیایی مختل کننده غدد درون ریز (مانند برخی از آفت کش ها و مواد پلاستیکی) در دوران بارداری می تواند بر تکامل دستگاه تناسلی جنین پسر تأثیر منفی بگذارد. تغذیه نامناسب مادر استرس مزمن و برخی از بیماری های مادر نیز می توانند به طور غیرمستقیم بر تکامل جنین پسر اثر بگذارند. پرهیز از عوامل خطر محیطی و رعایت سبک زندگی سالم در دوران بارداری برای حمایت از تکامل سالم جنین پسر توصیه می شود.

پرسش ۳ : اگر بیضه های جنین پسر تا زمان تولد نزول نکنند چه باید کرد؟

پاسخ : نزول نیافتن بیضه ها به کیسه بیضه (کریپتورکیدیسم) یک ناهنجاری نسبتاً شایع در نوزادان پسر است. در بسیاری از موارد بیضه ها در طی چند ماه اول پس از تولد خود به خود نزول می کنند. اگر بیضه ها تا سن ۶ ماهگی نزول نکنند نیاز به مداخله پزشکی وجود دارد. درمان کریپتورکیدیسم معمولاً شامل هورمون درمانی یا جراحی است. تشخیص و درمان زودهنگام کریپتورکیدیسم برای جلوگیری از عوارض احتمالی مانند ناباروری و افزایش خطر سرطان بیضه بسیار مهم است. در صورت مشاهده عدم نزول بیضه ها در نوزاد پسر مراجعه به پزشک متخصص کودکان یا جراح کودکان ضروری است.

تأکید مهم : اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه اطلاع رسانی عمومی دارد و به هیچ عنوان جایگزین مشاوره معاینه و تشخیص پزشکی توسط متخصصان محترم نیست. در صورت داشتن هرگونه سؤال یا نگرانی در مورد بارداری و تکامل جنین حتماً با پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت نمایید.

 

منبع مقاله: شرکت نیکان فارمد مهر