ذخیره آهن در بدن چقدر باید باشد؟!

میزان بهینه ذخیره آهن در بدن، که عمدتاً توسط پروتئین فریتین سنجیده می شود، معمولاً برای اکثر بزرگسالان در محدوده 30 تا 150 نانوگرم بر میلی لیتر (ng/mL) در نظر گرفته می شود. با این حال، مقادیر ایده آل ممکن است بر اساس سن، جنسیت، وضعیت فیزیولوژیکی (مانند بارداری) و حتی اهداف سلامتی متفاوت باشند. آهن یک عنصر حیاتی برای بدن است که در فرایندهای بیولوژیکی متعددی نقش دارد؛ از تولید هموگلوبین که اکسیژن را به بافت ها می رساند تا تامین انرژی و حمایت از عملکرد سیستم ایمنی. درک دقیق سطح ذخیره آهن و فاکتورهای موثر بر آن، برای حفظ سلامت عمومی و پیشگیری از عوارض ناشی از کمبود یا ازدیاد آن اهمیت بالایی دارد.

آهن، این ماده معدنی اساسی، برای بسیاری از عملکردهای حیاتی بدن ضروری است. کمبود یا افزایش بیش از حد آن می تواند منجر به طیف وسیعی از مشکلات سلامتی شود. از این رو، ارزیابی دقیق ذخیره آهن در بدن اهمیت ویژه ای پیدا می کند. در این مقاله به بررسی جامع مفهوم ذخیره آهن، تفاوت آن با سایر شاخص های آهنی، مقادیر نرمال در گروه های مختلف، علل و علائم نوسانات آن و راهکارهای مدیریت و بهبود سطح آهن در بدن خواهیم پرداخت تا درک روشنی از این عنصر حیاتی و اهمیت پایش آن به دست آورید.

فریتین چیست و چه تفاوتی با آهن سرم (Fe) دارد؟

برای درک مفهوم ذخیره آهن، ابتدا باید با پروتئین فریتین آشنا شد. فریتین یک پروتئین کروی است که عمدتاً در سلول های کبد، طحال و مغز استخوان تولید می شود و وظیفه اصلی آن ذخیره و نگهداری آهن در بدن است. به بیان ساده تر، فریتین محفظه ای است که آهن اضافی را در خود جای می دهد تا در مواقع نیاز بدن، آن را آزاد کند. بنابراین، اندازه گیری سطح فریتین در خون، بهترین شاخص غیرتهاجمی برای ارزیابی کل ذخایر آهن بدن محسوب می شود.

اغلب بیماران و حتی برخی افراد متخصص، بین آهن سرم و فریتین دچار اشتباه می شوند. آهن سرم (Serum Iron)، میزان آهن در گردش خون را نشان می دهد؛ یعنی آهنی که در حال حاضر در خون شما در حال انتقال است. این آهن به پروتئینی به نام ترانسفرین متصل است که وظیفه حمل آهن از کبد به سایر بافت ها و سلول های نیازمند را بر عهده دارد. در حالی که آهن سرم نشان دهنده وضعیت لحظه ای آهن در خون است، فریتین تصویری کلی از میزان آهن ذخیره شده در طولانی مدت ارائه می دهد.

تفاوت کلیدی این دو در آن است که سطح آهن سرم می تواند به سرعت تحت تأثیر عوامل مختلفی نظیر زمان روز، رژیم غذایی اخیر، و حتی وجود التهاب یا عفونت قرار گیرد و نوسان کند. در مقابل، سطح فریتین با ثبات بیشتری، ذخایر بلندمدت آهن را منعکس می کند. به همین دلیل، در مراحل اولیه کمبود آهن، ممکن است سطح هموگلوبین و آهن سرم هنوز طبیعی به نظر برسند، اما سطح فریتین کاهش یافته باشد که نشان دهنده اتمام تدریجی ذخایر بدن است. این امر اهمیت فریتین را به عنوان یک شاخص زودهنگام برای تشخیص کمبود آهن، حتی قبل از بروز کم خونی کامل، دوچندان می کند.

نکته مهم دیگری که در تفسیر آزمایش فریتین باید به آن توجه داشت، نقش فریتین به عنوان یک واکنش دهنده فاز حاد است. این بدان معناست که سطح فریتین می تواند در شرایط التهابی، عفونت ها (مانند بیماری های ویروسی و باکتریایی)، بیماری های مزمن (مانند آرتریت روماتوئید یا بیماری های کبدی) و حتی برخی سرطان ها، به طور کاذب افزایش یابد. در این شرایط، حتی اگر ذخایر آهن بدن پایین باشند، فریتین ممکن است بالا نشان داده شود. بنابراین، تفسیر نتایج فریتین باید همیشه با در نظر گرفتن وضعیت بالینی فرد و در صورت لزوم، با اندازه گیری همزمان شاخص های التهابی دیگر مانند CRP انجام شود تا از تشخیص نادرست جلوگیری شود.

میزان نرمال ذخیره آهن (فریتین) در گروه های مختلف

مقدار طبیعی فریتین در خون می تواند بسته به سن، جنسیت و شرایط فیزیولوژیکی فرد متغیر باشد. همچنین، لازم به ذکر است که مقادیر نرمال ممکن است بین آزمایشگاه های مختلف، به دلیل تفاوت در روش های اندازه گیری و تجهیزات، کمی متفاوت باشند. بنابراین، همیشه باید محدوده مرجع ذکر شده در برگه آزمایش خود را مد نظر قرار دهید و برای تفسیر دقیق تر با پزشک مشورت کنید. با این حال، یک راهنمای کلی برای مقادیر نرمال فریتین در گروه های مختلف به شرح زیر است:

گروه	محدوده نرمال فریتین (نانوگرم بر میلی لیتر ng/mL)
نوزادان (تا 1 ماهگی)	25 تا 200
کودکان (1 ماه تا 5 سال)	20 تا 100
کودکان (6 تا 12 سال)	30 تا 120
زنان در سنین باروری (قبل از یائسگی)	15 تا 150 (در برخی منابع 15-200)
زنان باردار	مقادیر بالای 30 مطلوب است، اما به دلیل افزایش نیاز، ممکن است تا 10 هم طبیعی تلقی شود (نیاز به پایش دقیق)
زنان یائسه	20 تا 300
مردان	25 تا 300 (در برخی منابع 30-400)

توجه داشته باشید که مقادیر کمتر از 30 نانوگرم بر میلی لیتر فریتین، حتی اگر هموگلوبین طبیعی باشد، معمولاً به عنوان کمبود ذخیره آهن یا فقر آهن نهفته تلقی می شود. این وضعیت نشان دهنده آن است که ذخایر آهن بدن رو به اتمام است و در صورت عدم رسیدگی، به کم خونی فقر آهن منجر خواهد شد. در برخی موارد، حتی مقادیر زیر 50 تا 70 نانوگرم بر میلی لیتر نیز ممکن است با علائمی مانند ریزش مو یا خستگی همراه باشد، حتی اگر در محدوده نرمال آزمایشگاه قرار گیرد. این موضوع، لزوم تفسیر آزمایش ها را در کنار علائم بالینی فرد و مشورت با پزشک را برجسته می سازد.

علل و علائم نوسانات ذخیره آهن در بدن

نوسانات در سطح ذخیره آهن بدن، چه به سمت کاهش و چه به سمت افزایش، می تواند نشانه ای از مشکلات زمینه ای باشد و علائم مختلفی را ایجاد کند. شناخت این علل و علائم برای تشخیص و درمان به موقع ضروری است.

الف) فریتین پایین (کمبود ذخیره آهن)

کمبود فریتین به معنای کاهش ذخایر آهن بدن است که در صورت عدم درمان، می تواند به کم خونی فقر آهن منجر شود. علل متعددی در بروز این وضعیت نقش دارند:

علل اصلی فریتین پایین:

• از دست دادن خون: این شایع ترین علت کمبود آهن، به ویژه در زنان، است.
  • قاعدگی سنگین: از دست دادن خون زیاد در دوران عادت ماهیانه، عامل اصلی فقر آهن در زنان جوان است.
  • خونریزی گوارشی: زخم معده، ورم معده، پولیپ های روده، بیماری های التهابی روده (مانند کرون و کولیت اولسراتیو)، بواسیر و حتی سرطان های دستگاه گوارش می توانند منجر به خونریزی مزمن و نامرئی شوند.
  • اهدای خون مکرر: افرادی که به طور منظم خون اهدا می کنند، ممکن است دچار کاهش ذخایر آهن شوند.
  • خونریزی های دیگر: خونریزی از بینی، ادرار، یا جراحی ها.
• رژیم غذایی ناکافی آهن: عدم مصرف کافی غذاهای حاوی آهن، به ویژه در رژیم های گیاهخواری یا وگان بدون برنامه ریزی مناسب، می تواند منجر به کمبود شود.
• کاهش جذب آهن:
  • بیماری سلیاک: اختلالی که جذب مواد مغذی از روده کوچک را مختل می کند.
  • جراحی های دستگاه گوارش: مانند جراحی بای پس معده که مسیر جذب آهن را تغییر می دهد.
  • برخی داروها: داروهای کاهنده اسید معده (مانند مهارکننده های پمپ پروتون) می توانند جذب آهن را کاهش دهند.
• افزایش نیاز بدن به آهن:
  • بارداری و شیردهی: نیاز به آهن در این دوران به شدت افزایش می یابد تا نیازهای مادر و جنین/نوزاد را تامین کند.
  • دوران رشد سریع در کودکان و نوجوانان: به دلیل افزایش حجم خون و نیاز به ساخت هموگلوبین بیشتر.
  • ورزش شدید و استقامتی: ورزشکاران ممکن است به دلیل همولیز ناشی از ورزش یا تعریق زیاد، نیاز بیشتری به آهن داشته باشند.

علائم شایع فریتین پایین:

این علائم می توانند به تدریج ظاهر شوند و در مراحل اولیه ممکن است خفیف باشند:

• خستگی مزمن و بی حالی: حتی قبل از بروز کم خونی کامل، کاهش ذخیره آهن می تواند منجر به خستگی غیرقابل توجیه شود.
• ضعف و رنگ پریدگی: به خصوص در مخاط چشم، لثه ها و ناخن ها.
• ریزش موی شدید: یکی از شایع ترین علائم فقر آهن نهفته، ریزش موی منتشر است.
• ناخن های قاشقی شکل (کویلونیچیا) و شکننده: ناخن ها ممکن است نازک، شکننده و به شکل قاشق فرورفته شوند.
• تنگی نفس و تپش قلب: به ویژه هنگام فعالیت بدنی، به دلیل کاهش ظرفیت حمل اکسیژن خون.
• مشکلات تمرکز و کاهش حافظه: کمبود آهن می تواند بر عملکرد شناختی تأثیر بگذارد.
• سندرم پای بی قرار: احساس ناخوشایند در پاها که معمولاً با حرکت تسکین می یابد.
• میل به خوردن مواد غیرخوراکی (پیکا): مانند یخ، خاک، گچ یا نشاسته.
• سردرد و سرگیجه.
• ضعف سیستم ایمنی و افزایش استعداد ابتلا به عفونت ها.

«پایین بودن فریتین، حتی با هموگلوبین طبیعی، نشانه ای جدی از اتمام ذخایر آهن بدن است و نیازمند پیگیری و درمان برای جلوگیری از پیشرفت به کم خونی کامل و بروز علائم شدیدتر است.»

ب) فریتین بالا (ذخیره آهن بیش از حد)

افزایش سطح فریتین نیز می تواند خطرناک باشد، زیرا نشان دهنده تجمع آهن بیش از حد در بدن است که می تواند به اندام ها آسیب برساند. علل و علائم آن عبارتند از:

علل اصلی فریتین بالا:

• هموکروماتوزیس: یک اختلال ژنتیکی که منجر به جذب بیش از حد آهن از دستگاه گوارش می شود و به تدریج آهن در بافت ها و اندام ها تجمع می یابد.
• انتقال خون مکرر: در بیمارانی که به دلیل بیماری هایی مانند تالاسمی یا سندرم های میلودیسپلاستیک به طور مکرر خون دریافت می کنند، آهن اضافی از خون های تزریق شده در بدن تجمع می یابد.
• مصرف بی رویه مکمل های آهن: به ویژه بدون تجویز پزشک و در افرادی که واقعاً نیازی به مکمل آهن ندارند.
• بیماری های کبدی: مانند کبد چرب غیرالکلی، هپاتیت مزمن (ویروسی یا الکلی)، سیروز و نارسایی کبدی می توانند باعث افزایش فریتین شوند، حتی بدون افزایش واقعی ذخایر آهن.
• بیماری های التهابی مزمن: همانطور که قبلاً ذکر شد، فریتین یک واکنش دهنده فاز حاد است. بنابراین، در بیماری هایی مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس، برخی سرطان ها، عفونت های مزمن و بیماری های کلیوی، فریتین می تواند بالا باشد.
• برخی عفونت ها: به ویژه عفونت های شدید و مزمن.

علائم شایع فریتین بالا:

علائم افزایش آهن معمولاً دیر ظاهر می شوند و ممکن است غیر اختصاصی باشند، به همین دلیل تشخیص آن دشوار است:

• خستگی و ضعف عمومی.
• درد مفاصل (به خصوص در دست و پا).
• درد شکم.
• اختلالات عملکرد کبدی (مانند بزرگ شدن کبد).
• بیماری های قلبی (مانند کاردیومیوپاتی یا آریتمی).
• دیابت (به دلیل آسیب به پانکراس).
• تیرگی پوست (رنگ برنزی یا خاکستری).
• کاهش میل جنسی و اختلالات هورمونی.
• در موارد شدید و طولانی مدت، می تواند منجر به آسیب دائمی به اندام هایی مانند کبد (سیروز، سرطان کبد)، قلب و پانکراس شود.

نحوه انجام آزمایش ذخیره آهن (فریتین) و نکات مرتبط

آزمایش فریتین یک آزمایش خون ساده است که برای ارزیابی میزان ذخایر آهن در بدن انجام می شود. برای انجام این آزمایش، یک نمونه خون از ورید بازو گرفته می شود. این فرآیند معمولاً سریع و بدون دردسر است.

یکی از سوالات متداول در مورد آزمایش فریتین این است که آیا نیاز به ناشتایی دارد یا خیر. به طور کلی، برای آزمایش فریتین نیازی به ناشتایی نیست و می توانید در هر زمانی از روز آن را انجام دهید. با این حال، برخی پزشکان ممکن است توصیه کنند که چند ساعت قبل از آزمایش از خوردن غذا خودداری شود، به خصوص اگر همزمان آزمایش های دیگری نیز تجویز شده باشد. همیشه بهتر است قبل از مراجعه به آزمایشگاه، با پزشک خود یا مسئولین آزمایشگاه در مورد نیاز به ناشتایی یا هرگونه آمادگی خاص دیگر مشورت کنید.

بهترین زمان برای انجام آزمایش فریتین، زمانی است که فرد دچار عفونت فعال یا التهاب شدید نباشد. همانطور که پیشتر توضیح داده شد، فریتین یک پروتئین واکنش دهنده فاز حاد است و سطح آن می تواند در پاسخ به التهاب یا عفونت (حتی سرماخوردگی ساده) به طور کاذب بالا برود. اگر در زمان آزمایش دچار بیماری یا التهاب هستید، حتماً این موضوع را به پزشک یا آزمایشگاه اطلاع دهید. در چنین مواردی، ممکن است نیاز باشد آزمایش فریتین را پس از بهبودی کامل تکرار کنید تا نتیجه دقیق تری به دست آید.

برای خواندن برگه آزمایش فریتین، به بخش مربوط به Ferritin یا فریتین مراجعه کنید. در کنار عدد به دست آمده، یک محدوده مرجع یا نرمال نیز ذکر شده است که توسط آزمایشگاه تعیین می شود. این محدوده، میانگین سطوح فریتین در یک جمعیت سالم است. اگر عدد فریتین شما در این محدوده قرار داشته باشد، معمولاً به معنای طبیعی بودن ذخایر آهن شما است. با این حال، همانطور که قبلاً اشاره شد، در برخی موارد حتی مقادیری که در محدوده نرمال آزمایشگاه قرار می گیرند (مثلاً فریتین 40 ng/mL) ممکن است برای فردی که علائم کمبود آهن مانند ریزش مو یا خستگی شدید دارد، بهینه نباشد و نیاز به بررسی بیشتر یا حتی مکمل یاری داشته باشد. بنابراین، تفسیر نهایی نتایج آزمایش فریتین باید همیشه توسط پزشک و با در نظر گرفتن علائم بالینی، سابقه پزشکی و سایر نتایج آزمایشگاهی صورت گیرد.

راهکارهای مدیریت و بهبود ذخیره آهن در بدن

مدیریت صحیح ذخیره آهن در بدن، چه برای افزایش آن در صورت کمبود و چه برای کنترل آن در صورت ازدیاد، نیازمند رویکردی جامع و اغلب تحت نظارت پزشکی است. در ادامه به راهکارهای موثر در هر دو حالت می پردازیم.

الف) برای فریتین پایین (کمبود ذخیره آهن)

هدف اصلی در این حالت، افزایش ذخایر آهن به سطح مطلوب و رفع علائم ناشی از کمبود است. این امر معمولاً از طریق اصلاح رژیم غذایی و/یا مکمل یاری با آهن انجام می شود.

اصلاح رژیم غذایی:

یکی از اولین گام ها برای بهبود ذخایر آهن، توجه به آنچه می خورید است. منابع آهن به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:

• منابع غنی آهن هِم (Heme Iron): این نوع آهن به راحتی توسط بدن جذب می شود و عمدتاً در محصولات حیوانی یافت می شود.
  • گوشت قرمز: گاو، گوسفند، بوقلمون و شترمرغ.
  • مرغ و ماهی: به ویژه گوشت های تیره و ماهی هایی مانند ساردین و سالمون.
  • جگر و سایر امعا و احشا: از غنی ترین منابع آهن محسوب می شوند.
• منابع غنی آهن غیرهِم (Non-Heme Iron): این نوع آهن در گیاهان و برخی غذاهای حیوانی یافت می شود و جذب آن کمتر از آهن هِم است.
  • حبوبات: عدس، لوبیا، نخود.
  • سبزیجات برگ سبز تیره: اسفناج، کلم بروکلی، برگ چغندر.
  • غلات کامل: جو دوسر، کینوا، نان های سبوس دار.
  • آجیل و دانه ها: تخمه کدو، بادام، کنجد.
  • میوه های خشک: کشمش، زردآلو خشک، آلو بخارا.

برای افزایش جذب آهن غیرهِم، مصرف همزمان آن با منابع غنی از ویتامین C بسیار توصیه می شود. به عنوان مثال، می توانید عدس را با فلفل دلمه ای یا اسفناج را با آب لیمو مصرف کنید. طبخ غذا در ظروف چدنی نیز می تواند به افزایش ناچیز میزان آهن در غذا کمک کند.

در مقابل، برخی مواد می توانند جذب آهن را کاهش دهند. توصیه می شود این مواد را حداقل 1-2 ساعت قبل یا بعد از غذاهای حاوی آهن یا مکمل های آهن مصرف کنید:

• چای و قهوه: حاوی تانن هستند که جذب آهن را مهار می کنند.
• لبنیات و مکمل های کلسیم: کلسیم می تواند با جذب آهن تداخل داشته باشد.
• فیتات ها: موجود در غلات کامل و حبوبات (خیساندن و جوانه زدن می تواند فیتات ها را کاهش دهد).

مکمل های آهن:

در بسیاری از موارد کمبود ذخیره آهن، به ویژه زمانی که ذخایر به شدت کاهش یافته اند (فریتین زیر 30)، تنها اصلاح رژیم غذایی کافی نیست و نیاز به مصرف مکمل های آهن وجود دارد. انواع رایج مکمل های آهن عبارتند از:

• فروس سولفات (Ferrous Sulfate): رایج ترین و ارزان ترین نوع، با جذب خوب.
• فروس گلوکونات (Ferrous Gluconate): ممکن است عوارض گوارشی کمتری داشته باشد.
• فروس فومارات (Ferrous Fumarate): غلظت آهن بالاتری دارد.

دوز مصرف و مدت زمان درمان: مصرف مکمل آهن باید حتماً تحت نظر پزشک باشد. دوز معمولاً بر اساس شدت کمبود و تحمل فرد تعیین می شود. درمان معمولاً چندین ماه طول می کشد تا ذخایر آهن به طور کامل پر شوند (معمولاً 3 تا 6 ماه پس از نرمال شدن هموگلوبین). عوارض جانبی احتمالی شامل یبوست، تهوع، درد شکم و مدفوع تیره است. برای کاهش عوارض، می توان مکمل را همراه با غذا یا با دوز کمتر شروع کرد و به تدریج افزایش داد.

آهن تزریقی: در مواردی که جذب آهن خوراکی مختل است، یا کمبود آهن شدید است و نیاز به افزایش سریع ذخایر وجود دارد، یا بیمار مکمل های خوراکی را تحمل نمی کند، پزشک ممکن است آهن تزریقی (داخل وریدی) را تجویز کند.

مراجعه به پزشک:

اگر کمبود آهن تشخیص داده شده است، به خصوص در مردان و زنان یائسه، بسیار مهم است که علت اصلی کمبود آهن پیدا شود. این گروه ها به طور طبیعی دچار خونریزی های مداوم (مانند قاعدگی) نیستند، بنابراین کمبود آهن در آن ها می تواند نشانه ای از یک مشکل جدی تر مانند خونریزی مزمن گوارشی باشد که نیازمند بررسی های تکمیلی مانند آندوسکوپی یا کولونوسکوپی است.

ب) برای فریتین بالا (ذخیره آهن بیش از حد)

در صورت بالا بودن سطح فریتین، اقدام فوری برای تشخیص علت زمینه ای و آغاز درمان ضروری است تا از آسیب به اندام های حیاتی جلوگیری شود.

• مراجعه فوری به پزشک: اولین و مهم ترین گام، مراجعه به پزشک (متخصص داخلی، خون یا گوارش) برای تشخیص دقیق علت بالا بودن فریتین است. آزمایشات تکمیلی مانند آزمایشات ژنتیک برای هموکروماتوزیس، بررسی های کبدی و شاخص های التهابی ممکن است لازم باشد.
• درمان های پزشکی:
  • فلبوتومی (خون گیری درمانی): برای هموکروماتوزیس و برخی موارد دیگر از افزایش آهن، بهترین و موثرترین درمان، خون گیری منظم است. با برداشتن مقدار مشخصی خون، آهن اضافی از بدن خارج می شود.
  • شلاتورهای آهن (Iron Chelators): در بیمارانی که به طور مکرر خون دریافت می کنند (مانند تالاسمی)، داروهایی به نام شلاتورهای آهن تجویز می شوند که به آهن اضافی متصل شده و به دفع آن از بدن کمک می کنند.
• رژیم غذایی: در برخی موارد، پزشک ممکن است محدود کردن مصرف آهن را توصیه کند. این شامل:
  • کاهش مصرف گوشت قرمز و غذاهای دریایی غنی از آهن.
  • اجتناب از مصرف همزمان ویتامین C با غذاهای حاوی آهن (زیرا ویتامین C جذب آهن را افزایش می دهد).
  • عدم مصرف الکل، به خصوص در صورت وجود مشکلات کبدی.
• اجتناب از مصرف مکمل های آهن یا مولتی ویتامین های حاوی آهن: افرادی که فریتین بالایی دارند، باید از مصرف هرگونه مکمل حاوی آهن یا مولتی ویتامین هایی که در ترکیباتشان آهن دارند، جداً خودداری کنند، مگر اینکه توسط پزشک به دلایل خاصی تجویز شده باشد.

«مدیریت سطح فریتین، چه پایین و چه بالا، به منظور حفظ تعادل حیاتی آهن در بدن و پیشگیری از عوارض جدی سلامت، نیازمند تشخیص دقیق و رویکرد درمانی فردی تحت نظر پزشک متخصص است.»

نتیجه گیری

ذخیره آهن در بدن، که با اندازه گیری سطح فریتین ارزیابی می شود، نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت عمومی و عملکرد صحیح سیستم های بیولوژیکی ایفا می کند. آهن عنصری حیاتی برای تولید هموگلوبین، تامین انرژی و تقویت سیستم ایمنی است و تعادل آن در بدن برای جلوگیری از مشکلات جدی سلامت، از جمله کم خونی فقر آهن و ازدیاد آهن (هموکروماتوزیس)، ضروری است.

درک مقادیر نرمال فریتین در گروه های سنی و جنسی مختلف، و آگاهی از علل و علائم کاهش یا افزایش آن، به افراد کمک می کند تا نتایج آزمایشگاهی خود را بهتر درک کرده و در صورت مشاهده نوسانات، به موقع به پزشک مراجعه کنند. کمبود ذخیره آهن می تواند با علائمی نظیر خستگی، ریزش مو و ضعف همراه باشد، در حالی که افزایش بیش از حد آن می تواند به اندام های داخلی آسیب برساند.

تأکید می شود که هرگونه نوسان در سطح فریتین، چه کمبود و چه ازدیاد، نیازمند پیگیری و مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه است. خوددرمانی، به ویژه در مورد مکمل های آهن، می تواند خطرناک باشد و عوارض جانبی ناخواسته ای را به همراه داشته باشد. پایش منظم سطح فریتین، به خصوص در گروه های پرخطر مانند زنان در سنین باروری، زنان باردار، گیاهخواران و افرادی که علائم مشکوک دارند، گامی مهم در جهت حفظ سلامتی و پیشگیری از مشکلات طولانی مدت مرتبط با آهن است.