سیاست خارجی ترامپ در دور دوم/ احتمال تسلیم اوکراین به روسیه و نابودی ائتلاف ناتو

رسول سلیمی: نظرسنجی‌های اخیر انجام شده در امریکا، به دونالد ترامپ شانس قابل توجهی برای شکست جو بایدن رئیس‌جمهور فعلی ایالات متحده در انتخابات ۵ نوامبر می‌دهد. ناظران سیاسی پیش بینی کرده اند که ریاست جمهوری دوم ترامپ ممکن است برای سیاست داخلی او با “عطش عمیق او برای انتقام” همراه شده و امریکا به مسیر ” برگشت ناپذیر به دیکتاتوری” هدایت کند.

بااین‌حال، تا کنون، ترامپ و رسانه‌هایی که او را دنبال می‌کنند، عمدتاً در مورد سیاست خارجی در دور دوم او سکوت کرده‌اند. نیویورک‌تایمز با اشاره به وعده اخیر او مبنی بر “برنامه چهارساله برای حذف تمام واردات کالاهای ضروری چین” دارد، نتیجه گرفت که یک جنگ تجاری جدید با چین “در راه خواهد بود و اقتصاد ایالات متحده را مختل خواهد کرد. این جنگ با برآمدن ترامپ منجر به ازدست‌دادن ۷۴۴۰۰۰ شغل و ۱.۶ تریلیون دلار تولید ناخالص داخلی خواهد شد. با این حال، روابط اقتصادی با چین یک قطعه از یک پازل بسیار بزرگ‌تر در مورد قدرت جهانی اینده امریکا است.

برژینسکی مشاور امنیت ملی در دولت جیمی کارتر در سال ۱۹۹۷ باتکیه‌بر این دیدگاه که اوراسیا همچنان “پایه مرکزی برتری جهانی” است، استدلال کرد که واشنگتن باید فقط سه کار برای حفظ رهبری جهان انجام دهد: اول، حفظ موقعیت خود در اروپای غربی از طریق اتحاد ناتو. دوم، حفظ پایگاه‌های نظامی خود در امتداد ساحل اقیانوس آرام برای نظارت بر چین؛ و در نهایت، جلوگیری از فعالیت هر “نهاد واحد قاطع” مانند چین یا روسیه در آسیای مرکزی و خاورمیانه. ازاین‌رو برخی تحلیلگران معتقدند بسیار محتمل است که ترامپ در دور دوم ریاست‌جمهوری خود به ستون‌های قدرت جهانی امریکا آسیب برساند. اما چگونه؟

نابودی ائتلاف ناتو

ترامپ را یک ائتلاف ستیز توصیف می کنند. خصومت ترامپ با ائتلاف‌ها به‌طورکلی و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) به طور خاص یک موضوع تاریخی است. مخالفت او با بند مهم دفاع متقابل ناتو (ماده ۵) که همه امضاکنندگان را ملزم به پاسخ در صورت حمله به آنها می‌کند، برای دیگر کشورها گران تمام خواهد شد. ترامپ تنها چند روز پس از نشست سال ۲۰۱۸ با ولادیمیر پوتین، فاکس نیوز از ترامپ پرسید: “چرا پسرم باید به مونته نگرو برود تا از آن در مقابل حمله دفاع کند؟” ترامپ در پاسخ گفته بود «من انچه را که می‌گویید درک می‌کنم. برای من هم همین سوال مطرح است.» البته از آن زمان، پوتین به اوکراین حمله کرده و کاخ سفیدی که بایدن در آن حضور دارد، ناتو را برای دفاع از این کشور در خط مقدم اروپا متحد کرده است. چه آنکه کنگره ۱۱۱ میلیارد دلار کمک (از جمله ۶۷ میلیارد دلار کمک نظامی) به اوکراین را در ۱۸ ماه اول جنگ تصویب کرده بود.

تحلیلگران روابط بین‌الملل معتقدند ترامپ در صورت انتخاب مجدد، به‌سادگی اوکراین را ترک خواهد کرد و در بهترین حالت آنها را مجبور به مذاکراتی خواهد کرد که معادل تسلیم‌شدن است. درحالی‌که کشورهای بی‌طرف سابق فنلاند و سوئد در ناتو متحد شده‌اند و متحدانی مانند بریتانیا و المان تحویل عمده سلاح به اوکراین را انجام می‌دهند، اروپا به‌وضوح تهاجم و جنگ روسیه را یک تهدید برای هستی خود توصیف کرده است. در چنین شرایطی، تمایل ترامپ به سمت پوتین می‌تواند ناتو را وارد چالش جدی کند.

افزایش تنش‌ها در جنوب آسیا

ترامپ با نادیده‌گرفتن درخواست متحدان نزدیک آسیایی، مشارکت ترانس پاسیفیک را لغو کرد و درها را برای چین باز گذاشت تا مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای خود را با ۱۵ کشور اسیا و اقیانوس ارام که اکنون نزدیک به یک سوم تجارت خارجی پکن را تشکیل می‌دهند، به پایان برساند. چهار سال دیگر دیپلماسی “نخست امریکا” ترامپ در اقیانوس ارام می‌تواند آسیب جبران ناپذیری به اتحادهای استراتژیک کلیدی وارد کند. از سوی دیگر ترامپ، از تایوان برای مقابله با چین استفاده کرد و در حالی که اجازه داد فیلیپین به سمت مدار پکن حرکت کند و یک جنگ تجاری اشتباه را با چین آغاز کند، نسخه ترامپ از “دیپلماسی” آسیایی به پکن اجازه داد تا برخی از دستاوردهای دیپلماتیک، اقتصادی و نظامی واقعی را به دست اورد، در حالی که به طور مشخص موقعیت امریکا را در منطقه تضعیف می‌کرد.

در جنوب آسیا، جایی که رقابت بین هند و پاکستان در جریان است، ترامپ اتحاد نظامی ۷۰ساله با پاکستان را با یک پیام روز سال نو نابود کرد. ترامپ در توییتی نوشت: «ایالات متحده در ۱۵ سال گذشته بیش از ۳۳ میلیارد دلار به پاکستان کمک کرده است و آنها چیزی جز دروغ و فریب به ما نداده‌اند و رهبران ما را احمق می‌دانند. دیگر نه!» این همان نقطه‌ای بود که پاکستان قاطعانه به مدار پکن منتقل شد، درحالی‌که هند برای منافع اقتصادی خود هم‌زمان با کارت مسکو و واشنگتن بازی می‌کند.

چین قدرت واحد در آسیای مرکزی

قدرت چین در سال ۲۰۲۱ اشکار شد، زمانی که پکن به بیرون کردن ارتش امریکا از افغانستان در یک بازی ژئوپلیتیکی ایفای نقش کرد. همچنین، پکن با انعقاد یک تفاهم دیپلماتیک بین ایران و عربستان سعودی، واشنگتن و بسیاری از دیپلمات‌های غربی را غافلگیر کرد. اگرچه سیاست خاورمیانه ای ترامپ در اولین دوره ریاست جمهوری اش تنها بر حمایت از نتانیاهو متمرکز بود اما اقداماتی مانند به رسمیت شناختن اورشلیم به عنوان پایتخت اسرائیل، لغو توافق هسته ای با ایران، طرد فلسطینی‌ها و ترویج به رسمیت شناختن اسرائیل توسط اعراب از برنامه‌های او بود. از زمان حمله حماس در ۷ اکتبر و حمله ویرانگر نتانیاهو به جمعیت غیرنظامی غزه، نشان داد که در صورت برآمدن ترامپ، دولت جدید او تنها آسیب ها را افزایش خواهد داد.

۳۱۱۲۱۳