آیا زن بعد از بخشیدن مهریه میتواند باز مطالبه کند؟ + شرایط
به نقل از وکیل مهریه در تهران؛ مهریه یکی از حق و حقوق زن در زمان عقد است که میزان آن به صورت رسمی در سند ازدواج قید می‌شود. مهریه تحت هر شرایطی به زن تعلق خواهد گرفت و مرد از زمان جاری شدن خطبه عقد با وی موظف است که در صورت درخواست زن، حق مهریه او را پرداخت کند. اما در بسیاری از مواقع زن به دلایل متعدد مهریه خود را می‌بخشد.
در چنین شرایطی این سؤال پیش می‌آید که آیا باز مطالبه مهریه زن امکان پذیر است؟ اگر پاسخ به این پرسش مثبت باشد، شرایط و مراحل آن چگونه خواهد بود؟ با ما همراه باشید تا درباره صفر تا صد شرایط باز پس گرفتن مهریه با شما صحبت کنیم. برای مشاوره تخصصی نیز می‌توانید به صورت رایگان با وکلای دادسو در واتس اپ تماس بگیرید. طلاق آخرین راه حل برای حل مشکلات زندگی مشترک است. لطفا قبل از اینکه به صورت جدی به طلاق فکر کنید با مشاور خانواده مشورت نمایید. در صورتی که تصمیم شما قطعی است، همکاران ما در دادسو راهنماییتان می کنند.
بسیاری از زنان به دلایل متعدد مانند فشار همسر، گرفتن حق و یا حتی در مواقعی که زندگی آرامی دارند، به منظور جلب رضایت و خرسندی شوهر مهریه خود را می‌بخشند. اما ممکن است بعداً شرایطی پیش آید که زن از این بخشش خود پشیمان شود و بخواهد که مهریه خود را دریافت کند. در این شرایط باید ببینیم که چنین حقی در قانون برای زن در نظر گرفته شده است یا خیر؟
پاسخ به چنین شبهاتی کاملاً مشخص نیست و همه چیز به نوع بستگی دارد. بر این اساس ممکن است زن تحت شرایط خاصی بتواند مهریه خود را بعد از بخشش از همسرش مطالبه کند. بسته به نوع بخشش، باز مطالبه مهریه ممکن است امکان پذیر باشد و یا این حق برای همیشه از زن سلب شود.
انواع بخشش مهریه
برای اینکه دقیقاً بدانید در چه شرایطی امکان باز مطالبه مهریه وجود دارد، بهتر است با حالت‌های مختلف بخشش مهریه به خوبی آشنا باشید. در ادامه به معرفی این حالت‌ها می‌پردازیم.
ابراء ذمه زوج
طبق این نوع بخشش مهریه اگر زن به مرد بگوید که دیگر تو تکلیفی برای پرداخت مهریه به من نداری، حق درخواست مهریه برای همیشه از او سلب می‌شود و تحت هیچ شرایط دیگری امکان باز مطالبه مهریه برای او فراهم نیست. البته تنها نباید روی همین جمله بسنده کرد و سایر جملات مشابه این مفهوم هم می‌توانند بازتاب دهنده سلب حق درخواست مهریه برای زن شوند.
هبه مهریه
در ابن شرایط هم زن قادر است مهریه خود را در قالب عقد هبه به زوج ببخشد. این نوع بخشش مهریه هم ممکن است با الفاظ مختلفی انجام شود. بسته به نوع مهریه، اگر مهر عین معین باشد، مثلاً شش دانگ از یک خانه مهریه زن باشد، در صورت وجود عین شش دانگ خانه زن میتواند به مهریه خود رجوع کند. در روش هبه مهریه یک استثنا هم وجود دارد و آن هم این است که در عوض مهریه چیزی به زن پرداخت شده باشد. در این حالت هم به هیچ وجه امکان باز مطالبه مهریه برای زن وجود نخواهد داشت.
بذل مهریه
نوع سوم بخشش مهریه، به بذل مهریه یا طلاق مشهور است. در این روش که منحصراً به مربوط می‌شود، زن در ازای طلاق گرفتن از مرد، مهریه خود را به او می‌بخشد. البته گاهی عبارت بذل مهریه در مورد نوع هبه مهریه هم استفاده می‌شود. در مورد باز مطالبه این نوع بخشش، زن تا زمان پایان عده میتواند از تصمیم خود برگردد و مهریه خود را مطالبه کند. البته این حق نیز برای شوهر محفوظ خواهد بود که بخواهد به زن رجوع کند.
صلح مهریه
در صلح مهریه زن نمی‌تواند به مهریه خود رجوع کند و درخواست باز مطالبه مهریه داشته باشد. در این شیوه قراردادی بین دو طرف ایجاد می‌شود که هیچ راه برگشتی از آن نیست. مگر اینکه در آینده توافقی دوجانبه صورت بگیرد یا در قرارداد شرط بر هم زدن آن ذکر شده باشد. صلح در مهریه میتواند به دو شکل مختلف یعنی به صورت رایگان یا در ازای گرفتن مال از سوی زن اتفاق بیفتد.
روش های بخشش مهریه
مهریه را می‌توان به اشکال مختلفی به مرد بخشید. البته برخی از این راه‌ها قابلیت باز مطالبه مهریه را برای زن فراهم می‌کنند. به همین دلیل زوجین باید از شرایط بخشش مهریه به خوبی آگاه باشند تا هیچ یک از آن‌ها پس از بخشش مهریه دچار مشکل نشوند. در ادامه به معرفی روشهای بخشش مهریه خواهیم پرداخت.
بخشش مهریه به شکل شفاهی
در این روش زن به صورت شفاهی یا کلامی مهریه خود را به زوج می‌بخشد. این نوع بخشش میتواند هم در حضور خود همسر و هم در حضور چند شاهد انجام بپذیرد. اما توجه داشته باشید که در این شیوه هیچ چیزی به صورت سند ثبت نشده است. به همین دلیل زن میتواند در هر زمانی که بخواهد آن را مطالبه کند.
بخشیدن مهریه به صورت مکتوب
در این شیوه هم زن با استفاده از دست نوشته خود، مهریه اش را به مرد می‌بخشد و در نهایت زیر آن را امضا می‌کند. در روش مکتوب زن میتواند در هر زمانی که بخواهد مهریه خود را از مرد مطالبه کند و مرد هم موظف به پرداخت آن خواهد بود.
بخشش مهریه در دفتر اسناد رسمی
در این نوع بخشش مهریه زن و مرد با مراجعه به دفتر اسناد رسمی سندی تنظیم می‌کنند که در آن زن کل مهریه یا بخشی از آن را به همسر خود می‌بخشد. در این شیوه بر خلاف دو روش قبل زن دیگر هیچ حقی برای باز مطالبه مهریه خود را نخواهد داشت.
بهترین شیوه بخشش مهریه کدام نوع است؟
در صورتی که زن برای بخشیدن مهریه به دفتر اسناد رسمی مراجعه کند و یک سند قانونی در این زمینه تنظیم کند که بخشی از مهریه یا کل آن را به همسر خود ببخشد، این مهریه دیگر قابلفریب در بخشش مهریه زمانی اتفاق می افتاد که شوهر، زن را با وعده های مختلف متقائد به بخشیدن مهریه نماید اما پس از بخشیده شدن مهریه، مرد به وعده های خود عمل نکند به شکلی که زن از کرده خود پشیمان شده و برای ابراز پشیمانی و گرفتن مجدد مهریه به مراجع قانونی مراجعه نماید.
رجوع از بخشش مهریه اصطلاحی حقوقی است که می تواند برای فریب در بخشش مهریه مطرح می شود. مهریه حق مالی و قانونی زن است که پس از امضاء و ثبت عقدنامه در دفاتر اسناد رسمی مرد موظف به پرداخت آن می باشد. حال اگر مرد با هر وعده یا بهانه ای رضایت زن را برای بخشیدن مهریه جلب کند سپس به وعده خود عمل نکند با عنوان فریب در بخشش مهریه شناخته می شود و زن می تواند با مراجعه به مراکز قضایی شکایت رجوع از بخشیدن مهریه را مطرح نماید.
پس گرفتن مهریه بخشیده شده یا رجوع از بخشش مهریه زمانی میسر می شود که زن مهریه خود را به شوهرش هبه کرده باشد. به جزء روش هبه، اگر مهریه دین مثل سکه باشد در صورت وجود شرایطی امکان رجوع وجود دارد همچنین اگر در عده طلاق، خلع به مهریه بخشیده شده رجوع کند در آن صورت شوهر هم می تواند به زن سابق خود رجوع کند.
زن پس از خوانده شدن صیغه عقد چه دائم یا موقت مالک مهریه خود می شود و می تواند هر دخل و تصرفی که بخواهد در آن بکند حتی این امکان برای زوجه وجود دارد که مهریه اش را که پرداخت آن برذمه یا عهده شوهر یا پدر شوهر است به آن ها ببخشد.
اما پس از بخشیده شدن مهریه اگر زوجه از کار خود پشیمان شود فقط در شرایطی می تواند پس گرفتن مهریه بخشیده شده یا رجوع از بخشش مهریه را در پیش گیرد که شرایط اینکار مهیا باشد وگرنه مهریه بخشیده شده به او بازگردانده نمی شود.
رجوع از بخشیدن مهریه
همانطور که گفته شده رجوع از بخشیدن مهریه زمانی ممکن می شود که شرایط برای انجام اینکار فراهم باشد. یعنی زوجه، بسته به شرایطی که مهریه خود را بخشیده است در صورت پشیمانی می تواند مهریه خود را از شوهر مطالبه نماید.
به دلیل آنکه پشیمانی از بخشش مهریه به دفعات زیاد در دعاوی طلاق مطرح می شود قوانین و شرایط خاصی برای آن وضع شده است به شکلی که در صورت پشیمانی از بخشش مهریه، زوجه بتواند آن را از شوهر یا شوهر سابق خود پس بگیرد.
از جمله روش های بخشش مهریه از طرف زن اقرار به وصول مهریه در دفاتر اسناد رسمی است که در این روش امکان رجوع و پس گرفتن مهریه وجود ندارد. روش دیگر هبه مهریه است که در این روش زوج می تواند در صورت پشیمانی برای پس گرفتن مهریه خود اقدام کند.
بذل مهریه از دیگر روشهای بخشش مهریه است در این روش امکان رجوع و برگشت از بخشیدن مهریه برای زوجه فراهم است و در نهایت روش ابراء مهریه است در این روش پس از بخشیده شدن مهریه به وسیله زن دینی برعهده مرد باقی نمی ماند و امکان رجوع و پس گرفتن مهریه برای زن فراهم نیست. بنابراین زوجه در صورتی می تواند رجوع از بخشیدن مهریه داشته باشد که امکان این کار فراهم باشد وگرنه پیگیری پس گرفتن مهریه بخشیده شده کاری بیهوده و وقت گیر است که فرد خواهان را درگیر بوروکراسی اداری می کند.
چه زمانی فریب در بخشش مهریه پیش می آید؟
مهریه حق قانونی زن است که مرد به هیچ وجه نمی تواند از پرداخت آن شانه خالی نماید مگر آنکه زن با رضایت خود آن را ببخشید و مرد را از حقی که بر دوش او قرار گرفته است بری الذمه نمایند. حال اگر مرد با دادن وعده هایی به زن رضایت او را برای بخشش مهریه جلب نماید اما پس از بخشش مهریه به تعهدات و وعده‌هایی که به زوجه داده است عمل نکند در این شرایط مسئله فریب در بخشش مهریه پیش می آید.
در این شرایط زن فقط در صورتی می تواند فریب در بخشش مهریه را مطرح کرده و از کرده خود پشیمان شود که روش بخشش مهریه شرایط رجوع از بخشش مهریه را برای او فراهم کند.
اگر شرایط و روش بخشش سفت و سخت باشد امکان بازگشت یا رجوع از بخشش آن وجود ندارد مثلاً اگر بخشش مهریه به صورت مراجعه به دفاتر ثبت و با حضور شاهد یا رضایت پدر زوجه انجام شده باشد امکان بازگشت و رجوع از مهریه برای زوجه باقی نمی ماند اما اگر بخشش مهریه به روش هبه انجام شده باشد زن در صورت پشیمانی از بخشش مهریه می تواند رجوع کرده و مهریه بخشیده شده خود را از شوهر یا شوهر سابق طلب نماید.
روش های بخشید مهریه
روش های بخشیدن مهریه با توجه به شرایط ممکن است متفاوت باشد. لذا باید دقت داشت که روش بخشیدن مهریه میتواند در رجوع و بازگشت از بخشیدن آن بسیار موثر باشد. مثلاً در روش هبه مهریه یا بذل مهریه وقتی زن با رضایت مهریه خود را می بخشد امکان بازگشت از مهریه بخشیده شده و پس گرفتن آن وجود دارد اما در روشهایی مثل اقرار به وصول یا دریافت مهریه در دفاتر اسناد رسمی و ثبت آن یا ابراء مهریه امکان رجوع یا بازگشت از بخشیدن مهریه برای زن فراهم نیست و زوج نمی تواند مهریه خود را از شوهر یا شوهر سابق پس بگیرد.
لذا دقت و توجه به روال قانونی در هنگامی بخشش مهریه و روشی که برای این کار انتخاب می شود می تواند شرایط رجوع یا بازگشت از مهریه بخشیده شده را برای زن فراهم کند در غیر این صورت امکان بازگشت از مهریه بخشیده برای زوجه وجود ندارد در ادامه به روش های بخشیدن مهریه به صورت مختصر اشاره می شود.
اقرار به وصول یا دریافت مهریه زمانی میسر می شود که زن به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کرده و اقرار نامه ای مبنی بر دریافت مهریه خود را تنظیم نماید پس از تنظیم این سند در دفتر اسناد، زوجه اقرار می‌کند که همه مهریه خود یا بخشی از آن را دریافت کرده و طلبی از شوهر خود به عنوان مهریه ندارد.
هبه از نظر لغوی به معنای بخشیدن حق یا هدیه یک مال یا دارایی به شخص دیگر بکار می رود. در این روش زوج با مراجعه به دفاتر اسناد، سند هبه مهریه را با رضایت و اختیار خود امضا می کند. وقتی شخصی با رضایت دارایی یا مالی را به کس دیگری می بخشد این امکان برای او وجود دارد که از بخشش خود صرف نظر نماید لذا رجوع از مهریه بخشیده شده در روش هبه برای زوجه فراهم است.
بذل به معنای بخشیدن، اعطا کردن، یا هدیه دادن است بخشیدن مهریه به روش بذل بیشتر در زمان طلاق خلع و مبارات استفاده می شود. در روش بذل به دلیل کراهت زن از زندگی مشترک با مرد تمام یا بخشی از مهریه بخشیده می شود تا مرد به طلاق زن رضایت دهد. در بخشش مهریه به روش بذل امکان رجوع از بخشش مهریه برای زوجه وجود دارد.
ابراء مهریه به روشی گفته می شود که در آن، زوجه بدون نیاز به همراهی یا رضایت مرد به دفاتر ثبت اسناد مراجعه کرده و سند ابراء مهریه را تنظیم و ثبت نمایند. در روش ابراء تعهدی نسبت به پرداخت مهریه بر عهده مرد باقی نمی ماند و امکان رجوع زن برای پس گرفتن مهریه بخشیده شده وجود ندارد.
در چه صورتی امکان رجوع از بخشیدن مهریه وجود دارد؟
در چه صورتی امکان رجوع از بخشیدن مهریه وجود دارد که شرایط اینکار فراهم باشد و روشی که برای بخشیدن مهریه استفاده شد است این امکان را به زوجه بدهد که بتواند به مهریه بخشیده شده خود رجوع کرده و آن را شوهر یا شوهر سابق خود طلب نماید.
هبه، بذل، اقرار به وصول یا دریافت مهریه در دفاتر ثبت و ابراء ذمه زوج از روش های معمول بخشش مهریه است که انتخاب هریک از این روش ها می تواند آثار و تبعات حقوقی خاصی برای زوجین در هنگام رجوع از مهریه به دنبال داشته باشد.
هبه مهریه، اقرار به وصول یا دریافت مهریه، بذل مهریه، ابراء مهریه از روش های معمول در بخش مهریه هستند که تنها در روشهای هبه مهریه و بذل مهریه در صورت فراهم بودن شرایط امکان رجوع یا بازگشت از مهریه بخشیده شده وجود دارد.
بطور کلی اگر بخشش مهریه به صورت هبه یا بخشش معوض باشد به این معنی که بخشش مهریه در مقابل گرفتن مال یا انجام عملی صورت پذیرفته باشد رجوع یا بازگشت از آن برای زن میسر نیست اما اگر بخشش مهریه از نوع هبه یا بخشش معوض نباشد بازگشت یا رجوع از هبه (بخشش) برای زن امکان پذیر است.
خانم چطور باید رجوع از بذل مهریه را انجام بدهد؟
خانوم یا زوج در صورتی می تواند رجوع از بذل مهریه را انجام دهد که طلاق توافقی باشد در طلاق توافقی اگر زن مهریه اش را طلب کند تا سه ماه بعد از ثبت صیغه طلاق در دفاتر اسناد رسمی این امکان برایش فراهم است که از مهریه بخشیده شده رجوع نماید. متقابلاً در چنین حالتی مرد هم می تواند به زوجه خود مراجعه نماید. لازم به ذکر است که هرچند در طلاق توافقی امکان بازگشت و رجوع وجود ندارد اما در این حالت خاص بصورت استثناء این امر یعنی رجوع مرد به ازدواج و زندگی با زن سابق میسر است و در صورت رضایت زن، زوج می تواند به زندگی خود باز گردد.
در واقع بذل نوعی از هبه یا بخشش مهریه است که امکان و رجوع از آن برای زوجه وجود دارد حتی اگر بذل یا بخشش مهریه در دفاتر اسناد رسمی با ثبت سند انجام شده باشد البته اگر زوجه مهریه بذل را در دفترخانه طلاق از خود سلب و ساقط نکرده باشد. اما اگر ابراء یا بخشش طلب از سوی زوجه اتفاق افتاده باشد قابل رجوع نمی باشد.