اظهارنامه مطالبه وجه سفته

اظهارنامه مطالبه وجه سفته یک ابزار حقوقی رسمی است که به طلبکار امکان می دهد به صورت قانونی و مستند، از متعهد سفته یا سایر مسئولین، وجه آن را مطالبه کند و مراحل پیگیری قضایی را آغاز نماید. این ابلاغ رسمی، زمینه ساز احقاق حقوق دارنده سفته محسوب می شود.

در معاملات اقتصادی و روابط مالی، سفته به عنوان یکی از اسناد تجاری پرکاربرد، نقش مهمی در تضمین تعهدات ایفا می کند. با این حال، در بسیاری از موارد، متعهد از پرداخت وجه سفته در سررسید مقرر خودداری می نماید. در چنین شرایطی، دارنده سفته برای مطالبه حقوق قانونی خود و آغاز فرایند پیگیری قضایی، نیازمند ابزاری رسمی و معتبر است. اظهارنامه مطالبه وجه سفته دقیقاً همین نقش را بر عهده دارد.

این سند حقوقی، نه تنها راه را برای طرح دعاوی آتی هموار می سازد، بلکه می تواند به عنوان یک اخطار جدی و بازدارنده عمل کرده و طرف مقابل را به ایفای تعهد خود وادار کند. درک صحیح از ماهیت سفته، اظهارنامه و چگونگی تنظیم و ارسال آن، برای هر فردی که با این اسناد سروکار دارد، از اهمیت بالایی برخوردار است. این راهنمای جامع تلاش دارد تا با تشریح مفاهیم بنیادین، ارائه نکات حقوقی کلیدی و معرفی نمونه های کاربردی، اطلاعات لازم را برای مطالبه مؤثر وجه سفته از طریق اظهارنامه در اختیار خوانندگان قرار دهد.

۱. مفاهیم پایه: سفته و اظهارنامه از نگاه قانون

برای درک صحیح فرایند مطالبه وجه سفته از طریق اظهارنامه، ابتدا لازم است با تعریف و ویژگی های هر یک از این مفاهیم از منظر حقوقی آشنا شویم. این شناخت اولیه، بنیان اصلی برای انجام اقدامات بعدی و احقاق حقوق قانونی است.

۱.۱. سفته چیست؟

سفته یا فته طلب یکی از اسناد تجاری مهم و پرکاربرد است که در ماده ۳۰۷ قانون تجارت ایران تعریف شده و احکام خاصی بر آن حاکم است. سفته، سندی است که به موجب آن، صادرکننده (متعهد) به گیرنده یا به حواله کرد وی، تعهد می کند مبلغ معینی را در تاریخ مشخص یا عندالمطالبه (به محض تقاضا) پرداخت نماید. این سند، مانند چک و برات، قابلیت نقل و انتقال از طریق ظهرنویسی را دارد و معمولاً برای تضمین پرداخت بدهی، حسن انجام کار، یا به عنوان ابزاری برای اعطای اعتبار در معاملات به کار می رود.

ارکان اصلی سفته برای اعتبار قانونی آن ضروری هستند و فقدان هر یک از آن ها می تواند به سفته، جنبه یک سند عادی بخشد و حقوق دارنده را تضعیف کند. این ارکان عبارتند از:

• مبلغ معین: سفته باید حاوی مبلغی مشخص و با عدد و حروف باشد.
• تاریخ سررسید: زمان پرداخت وجه سفته باید مشخص باشد؛ این تاریخ می تواند روز معینی، مدت معینی پس از صدور، یا عندالمطالبه باشد. در صورت عدم ذکر سررسید، سفته عندالمطالبه تلقی می شود.
• نام گیرنده: نام و نام خانوادگی یا نام شرکت کسی که سفته در وجه او صادر شده است. البته سفته می تواند بدون ذکر نام گیرنده (در وجه حامل) نیز صادر شود که در این صورت هر کس دارنده آن باشد، طلبکار محسوب می شود.
• امضاء یا مهر صادرکننده: امضاء یا مهر متعهد (صادرکننده سفته) که نشان دهنده تعهد او به پرداخت است.
• شماره خزانه: هر سفته دارای یک شماره منحصر به فرد است که از سوی بانک مرکزی صادر می شود و به آن اعتبار رسمی می بخشد.

تفاوت سفته با چک و برات در جزئیات ماهیت و احکام قانونی آن ها است. برای مثال، چک سند پرداخت است و باید دارای موجودی باشد، اما سفته سند تعهد به پرداخت است و نیازی به موجودی در زمان صدور ندارد. همچنین، چک با مقررات قانون صدور چک تنظیم می شود، در حالی که سفته و برات تابع قانون تجارت هستند. برات نیز معمولاً در روابط سه نفره (براتکش، براتگیر، دارنده) کاربرد دارد و پیچیدگی های بیشتری نسبت به سفته دارد.

۱.۲. اظهارنامه چیست؟

اظهارنامه، ابزاری قانونی است که به موجب آن، شخص (اظهارکننده) می تواند به صورت رسمی و از طریق مراجع قضایی، مطلبی را به اطلاع شخص دیگری (مخاطب اظهارنامه) برساند یا حقوق خود را از او مطالبه کند. این سند رسمی، مبنای قانونی محکمی برای اثبات ادعاها در دعاوی احتمالی آینده فراهم می آورد. ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی به صراحت این حق را بیان می کند: هر کس می تواند قبل از تقدیم دادخواست، حق خود را به وسیله اظهارنامه از دیگری مطالبه نماید، مشروط بر اینکه موعد مطالبه رسیده باشد. به طور کلی، هر کس حق دارد، اظهاراتی را که راجع به معاملات و تعهدات خود با دیگری است و بخواهد به طور رسمی به وی برساند، ضمن اظهارنامه، به طرف ابلاغ نماید.

این ماده قانونی اهمیت و کارکرد اظهارنامه را به خوبی نشان می دهد. از جمله کاربردهای اصلی اظهارنامه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مطالبه طلب یا وجه سند.
• اعلام فسخ قرارداد.
• اخطار به اجرای تعهد.
• تعیین مهلت برای انجام کاری.
• اثبات تاریخ رسمی علم مخاطب به یک واقعه یا موضوع.

تفاوت اظهارنامه با دادخواست و اخطاریه در ماهیت و آثار حقوقی آن ها نهفته است.

1. اظهارنامه: صرفاً یک ابلاغ رسمی و اعلام اراده است و به خودی خود حکم قضایی محسوب نمی شود. هدف اصلی آن، ثبت رسمی یک ادعا، ایجاد مبنا برای خسارت تأخیر تأدیه و آگاهی دادن به طرف مقابل پیش از طرح دعوا است.
2. دادخواست: سندی است که با تقدیم آن به مراجع قضایی، دعوای حقوقی رسماً آغاز می شود. دادخواست شامل خواسته، دلایل و مستندات و مشخصات طرفین است و به دنبال صدور حکم قضایی است.
3. اخطاریه: معمولاً از سوی مراجع قضایی و در جریان یک پرونده برای احضار یا اطلاع رسانی صادر می شود، در حالی که اظهارنامه ابزاری است که اشخاص می توانند پیش از تشکیل پرونده قضایی از آن استفاده کنند.

۲. ضرورت و مزایای ارسال اظهارنامه مطالبه وجه سفته

ارسال اظهارنامه مطالبه وجه سفته، تنها یک اقدام شکلی نیست، بلکه دارای اهمیت حقوقی و عملی فراوانی است که می تواند سرنوشت مطالبه طلب را به نحو چشمگیری تحت تأثیر قرار دهد. این اقدام اولیه، مزایای متعددی را برای دارنده سفته به همراه دارد که در ادامه به آن ها می پردازیم.

• اثبات رسمی و قانونی مطالبه طلب: ارسال اظهارنامه، یک مدرک رسمی و انکارناپذیر دال بر مطالبه وجه سفته در تاریخ مشخص است. این امر در دعاوی آتی، به عنوان دلیلی محکم برای اثبات اینکه طلبکار به موقع و به صورت رسمی اقدام به مطالبه کرده است، مورد استناد قرار می گیرد.
• ایجاد حق مطالبه خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ ابلاغ: یکی از مهمترین مزایای ارسال اظهارنامه، امکان مطالبه خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ ابلاغ اظهارنامه به بدهکار است. پیش از ابلاغ اظهارنامه، مطالبه این خسارت معمولاً با چالش هایی مواجه است، اما با ابلاغ رسمی، تاریخ رسمی شروع این خسارت به سهولت قابل اثبات خواهد بود. این موضوع در سفته هایی که واخواست نشده اند، اهمیت مضاعفی پیدا می کند.
• حفظ حقوق در برابر مرور زمان و سایر مهلت های قانونی: در برخی موارد، قوانین مهلت های خاصی را برای طرح دعاوی تجاری (مانند مرور زمان در سفته) پیش بینی کرده اند. ارسال اظهارنامه می تواند در قطع یا توقف جریان مرور زمان مؤثر باشد و به دارنده سفته این فرصت را بدهد تا حقوق خود را پیش از انقضای مهلت های قانونی حفظ کند.
• زمینه سازی برای طرح دعوای قضایی و محکم کردن جایگاه طلبکار: اظهارنامه به عنوان یک اخطار رسمی، پیش زمینه ای برای طرح دادخواست مطالبه وجه سفته در دادگاه است. این اقدام نشان دهنده حسن نیت طلبکار برای حل و فصل مسالمت آمیز یا حداقل اقدام با رعایت تشریفات قانونی است و جایگاه او را در مراحل دادرسی تقویت می کند.
• جنبه اخطاری و بازدارنده قبل از اقدام قانونی جدی تر: بسیاری از بدهکاران، پس از دریافت اظهارنامه رسمی و آگاهی از جدیت طلبکار در پیگیری حقوق خود، ترجیح می دهند پیش از متحمل شدن هزینه های دادرسی و سایر تبعات قانونی، بدهی خود را پرداخت کنند. این جنبه بازدارنده، می تواند بدون نیاز به طرح دعوا، منجر به وصول طلب شود.

ارسال اظهارنامه مطالبه وجه سفته، علاوه بر اثبات رسمی مطالبه طلب، حق مطالبه خسارت تأخیر تأدیه را از تاریخ ابلاغ ایجاد کرده و جایگاه حقوقی طلبکار را در مراحل آتی دادرسی تقویت می نماید.

۳. چه کسی، به چه کسی: مخاطبین اظهارنامه سفته

اظهارنامه مطالبه وجه سفته می تواند خطاب به افراد مختلفی ارسال شود که هر یک دارای مسئولیت های قانونی متفاوتی در قبال پرداخت وجه سفته هستند. شناسایی صحیح مخاطب یا مخاطبین اظهارنامه، گام مهمی در فرآیند احقاق حقوق دارنده سفته محسوب می شود.

۳.۱. اظهارنامه به متعهد اصلی سفته (صادرکننده)

متعهد اصلی سفته، همان شخصی است که سفته را صادر کرده و در متن آن، تعهد به پرداخت وجه مشخصی را در سررسید معین پذیرفته است. در وهله اول و پیش از هر اقدام دیگری، معمولاً اظهارنامه به صادرکننده سفته ارسال می شود. این اقدام به او اطلاع می دهد که زمان پرداخت فرا رسیده و او از انجام تعهدش بازمانده است. اظهارنامه به متعهد اصلی، فرصتی می دهد تا بدون نیاز به اقدامات قضایی بعدی، دین خود را ادا کند.

۳.۲. اظهارنامه به ظهرنویس سفته

ظهرنویس کسی است که با امضای پشت سفته، آن را به شخص دیگری منتقل کرده است. بر اساس قانون تجارت، ظهرنویسان سفته دارای مسئولیت تضامنی با صادرکننده و سایر ظهرنویسان هستند. این بدان معناست که در صورت عدم پرداخت وجه سفته توسط متعهد اصلی، دارنده سفته می تواند به هر یک از ظهرنویسان یا همه آن ها به صورت همزمان مراجعه کرده و مطالبه وجه کند. ارسال اظهارنامه به ظهرنویسان، به خصوص در صورتی که سفته واخواست شده باشد، برای حفظ حقوق دارنده در قبال آن ها و مطالبه خسارت تأخیر تأدیه از ایشان حیاتی است.

۳.۳. اظهارنامه به ضامن سفته

ضامن فردی است که پرداخت وجه سفته را برای متعهد اصلی یا یکی از ظهرنویسان تضمین کرده است. مسئولیت ضامن در سفته نیز تضامنی است، به این معنا که دارنده سفته می تواند مستقیماً و بدون مراجعه به مدیون اصلی، وجه سفته را از ضامن مطالبه کند. ارسال اظهارنامه به ضامن، او را از عدم پرداخت سفته مطلع ساخته و حق مطالبه از او را به صورت رسمی تثبیت می کند. لازم به ذکر است که در این حالت، مسئولیت ضامن و مضمون له (شخصی که ضمانت وی را کرده) تضامنی خواهد بود.

۳.۴. امکان ارسال به چندین مخاطب به صورت همزمان

یکی از مزایای مهم اسناد تجاری مانند سفته، مسئولیت تضامنی صادرکننده، ظهرنویسان و ضامنین است. این ویژگی به دارنده سفته این امکان را می دهد که در صورت عدم پرداخت، اظهارنامه مطالبه وجه سفته را به صورت همزمان برای کلیه مسئولین (متعهد اصلی، کلیه ظهرنویسان و ضامنین) ارسال کند. این اقدام باعث می شود که تمامی افراد مسئول از عدم پرداخت مطلع شوند و دارنده بتواند در زمان طرح دعوا، علیه هر یک یا تمامی آن ها اقامه دعوا کند و از حقوق خود به بهترین نحو دفاع نماید. ارسال همزمان به چندین مخاطب، سرعت و کارایی فرایند وصول مطالبات را افزایش می دهد و از اتلاف زمان جلوگیری می کند.

۴. راهنمای گام به گام تنظیم و ارسال اظهارنامه مطالبه وجه سفته

تنظیم و ارسال اظهارنامه مطالبه وجه سفته نیازمند رعایت مراحل و تشریفات قانونی است. پیروی دقیق از این مراحل، اعتبار اظهارنامه و موفقیت آمیز بودن فرآیند مطالبه را تضمین می کند. در ادامه، راهنمای گام به گام این فرآیند تشریح شده است.

۴.۱. جمع آوری اطلاعات و مدارک لازم

پیش از هر اقدامی، جمع آوری دقیق اطلاعات و مدارک مربوط به سفته و طرفین ضروری است. این اطلاعات اساس تنظیم اظهارنامه را تشکیل می دهند:

• اصل سفته و تصویر آن: اصل سفته که نشان دهنده طلب شماست، مهمترین مدرک محسوب می شود. تهیه تصویر واضح از تمامی صفحات سفته (رو و پشت) که شامل مشخصات، امضاها، و ظهرنویسی ها (در صورت وجود) است، برای پیوست به اظهارنامه الزامی است.
• مشخصات دقیق متعهد/ظهرنویس/ضامن: شامل نام و نام خانوادگی کامل، کد ملی (در صورت امکان)، و آدرس دقیق و کامل پستی (به همراه کد پستی) هر یک از مخاطبین اظهارنامه (صادرکننده، ظهرنویس یا ضامن). دقت در ارائه آدرس صحیح برای ابلاغ قانونی اظهارنامه حیاتی است.
• اطلاعات واخواست سفته (در صورت انجام): اگر سفته در مهلت قانونی (ظرف ۱۰ روز از تاریخ سررسید) واخواست شده باشد، ارائه رونوشت واخواست نامه و تاریخ دقیق آن ضروری است. واخواست، سند رسمی عدم پرداخت سفته است و مسئولیت تضامنی ظهرنویسان و ضامنین را تثبیت می کند.

۴.۲. محتوای ضروری اظهارنامه

متن اظهارنامه باید شامل اطلاعات کلیدی و دقیقی باشد که خواسته شما را به وضوح بیان کند. این محتوا باید مطابق با فرمت های حقوقی تنظیم شود:

۱. مشخصات کامل اظهارکننده و مخاطب:

• اظهارکننده: نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شغل، آدرس دقیق پستی، شماره تماس.
• مخاطب: نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی (در صورت اطلاع)، شغل (در صورت اطلاع)، آدرس دقیق پستی، شماره تماس (در صورت اطلاع).

۲. موضوع اظهارنامه: به وضوح عنوان کنید که موضوع، مطالبه وجه سفته است.

۳. شرح ماجرا: این بخش باید شامل توضیحات دقیق و مستند درباره سفته باشد:

• تاریخ صدور سفته.
• شماره خزانه سفته.
• مبلغ دقیق وجه سفته (به عدد و حروف).
• تاریخ سررسید سفته.
• اشاره به عدم پرداخت وجه سفته توسط متعهد در سررسید مقرر.
• در صورت واخواست، به تاریخ و شماره واخواست نامه نیز اشاره شود.

۴. مهلت تعیین شده برای پرداخت: مهلت معقولی برای پرداخت وجه سفته تعیین کنید. معمولاً پیشنهاد می شود مهلتی بین ۵ تا ۱۰ روز کاری پس از ابلاغ اظهارنامه در نظر گرفته شود. این مهلت باید صراحتاً در متن اظهارنامه قید گردد.

۵. تهدید به اقدام قانونی در صورت عدم پرداخت: در پایان، متذکر شوید که در صورت عدم پرداخت وجه سفته در مهلت تعیین شده، دارنده سفته مجبور به پیگیری حقوقی از طریق مراجع قضایی خواهد شد و کلیه خسارات و هزینه های قانونی (مانند خسارت تأخیر تأدیه و هزینه دادرسی) نیز بر عهده مخاطب خواهد بود.

۴.۳. ثبت و ارسال از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

امروزه، تمامی اظهارنامه ها باید به صورت الکترونیکی و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و ارسال شوند:

• نحوه مراجعه و تکمیل فرم اظهارنامه الکترونیکی: با در دست داشتن مدارک و اطلاعات جمع آوری شده، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید. کارشناس دفتر، اطلاعات شما را در فرم اظهارنامه الکترونیکی وارد می کند. متن اظهارنامه که قبلاً آماده کرده اید، در بخش مربوطه درج می شود.
• نکات مربوط به پیوست ها و مدارک: تصویر سفته و در صورت لزوم، تصویر واخواست نامه، به عنوان پیوست اظهارنامه باید اسکن و ثبت شوند. اطمینان حاصل کنید که تمامی مدارک لازم به درستی پیوست شده اند.
• پرداخت هزینه: هزینه قانونی ثبت و ارسال اظهارنامه در دفاتر خدمات قضایی دریافت می شود. این هزینه باید در همان دفتر پرداخت گردد.

۴.۴. پیگیری ابلاغ اظهارنامه

پس از ثبت و ارسال اظهارنامه، پیگیری ابلاغ آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است:

• اهمیت پیگیری برای اطمینان از ابلاغ صحیح: شما می توانید با استفاده از کد رهگیری که از دفتر خدمات قضایی دریافت می کنید، وضعیت ابلاغ اظهارنامه را از طریق سامانه ثنا پیگیری نمایید. اطمینان از ابلاغ صحیح و قانونی اظهارنامه به مخاطب، مبنای شروع مهلت های قانونی برای او و حق مطالبه خسارت تأخیر تأدیه برای شماست.
• آثار حقوقی ابلاغ: ابلاغ قانونی اظهارنامه به مخاطب، آثار حقوقی مهمی دارد. مخاطب رسماً از مطالبه شما آگاه می شود و در صورت عدم پرداخت در مهلت مقرر، دیگر نمی تواند ادعای بی اطلاعی کند. همچنین، تاریخ ابلاغ، مبنای محاسبه خسارت تأخیر تأدیه (در سفته های بدون واخواست) و شروع مهلت های پاسخگویی یا اقدامات بعدی می شود.

۵. نمونه های کاربردی اظهارنامه مطالبه وجه سفته

تنظیم متن اظهارنامه مطالبه وجه سفته نیازمند دقت و رعایت اصول حقوقی است. در این بخش، نمونه هایی کاربردی برای سناریوهای مختلف ارائه شده است که می توانید با جای گذاری اطلاعات خود، از آن ها استفاده کنید. این نمونه ها ساختار کلی و ضروری یک اظهارنامه را نشان می دهند.

۵.۱. نمونه ۱: اظهارنامه مطالبه وجه سفته از متعهد اصلی

این نمونه برای زمانی است که شما مستقیماً از صادرکننده سفته، وجه آن را مطالبه می کنید.

مشخصات اظهارکننده:
نام و نام خانوادگی: [نام کامل شما]
نام پدر: [نام پدر شما]
کد ملی: [کد ملی شما]
شغل: [شغل شما]
آدرس: [آدرس کامل پستی شما]
شماره تماس: [شماره تماس شما]

مشخصات مخاطب اظهارنامه:
نام و نام خانوادگی: [نام کامل متعهد]
نام پدر: [نام پدر متعهد]
کد ملی: [کد ملی متعهد (در صورت اطلاع)]
شغل: [شغل متعهد (در صورت اطلاع)]
آدرس: [آدرس کامل پستی متعهد]
شماره تماس: [شماره تماس متعهد (در صورت اطلاع)]

موضوع اظهارنامه: مطالبه وجه یک فقره سفته به شماره [شماره خزانه سفته]

خلاصه اظهارات:
مخاطب محترم، جناب آقای/خانم [نام کامل متعهد]
با سلام و احترام،
به موجب یک فقره سفته به شماره خزانه [شماره خزانه سفته]، سری [سری سفته]، به مبلغ [مبلغ سفته به حروف] ([مبلغ سفته به عدد]) ریال، صادره در تاریخ [تاریخ صدور سفته]، در وجه اینجانب/حواله کرد اینجانب، تعهد پرداخت وجه مذکور در تاریخ سررسید [تاریخ سررسید سفته] را به عهده داشته اید. متأسفانه، علی رغم فرا رسیدن تاریخ سررسید و پیگیری های اینجانب، تا کنون از پرداخت وجه سفته مذکور خودداری نموده و به تعهد قانونی خود عمل نکرده اید.
لذا، به موجب این اظهارنامه رسمی و مطابق ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، رسماً و قانوناً به جنابعالی ابلاغ می گردد که ظرف مهلت ۱۰ (ده) روز کاری از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به پرداخت کامل وجه سفته فوق الذکر به مبلغ [مبلغ سفته به حروف] ریال به اینجانب اقدام نمایید. بدیهی است در صورت عدم پرداخت وجه در مهلت مقرر، اینجانب ضمن محفوظ دانستن کلیه حقوق قانونی خود، از طریق مراجع قضایی ذی صلاح نسبت به مطالبه اصل وجه سفته، خسارت تأخیر تأدیه، و کلیه خسارات دادرسی اقدام خواهم نمود. مسئولیت کلیه عواقب و هزینه های قانونی ناشی از این امر به عهده جنابعالی خواهد بود.

با کمال احترام،
نام و نام خانوادگی اظهارکننده
تاریخ: [تاریخ روز اظهارنامه]
امضا

۵.۲. نمونه ۲: اظهارنامه مطالبه وجه سفته از ظهرنویس (با اشاره به واخواست)

این نمونه زمانی کاربرد دارد که سفته واخواست شده و متعهد اصلی از پرداخت خودداری کرده است. در این حالت، شما به مسئولیت تضامنی ظهرنویس اشاره می کنید.

مشخصات اظهارکننده: (همانند نمونه ۱)

مشخصات مخاطب اظهارنامه:
نام و نام خانوادگی: [نام کامل ظهرنویس]
نام پدر: [نام پدر ظهرنویس]
کد ملی: [کد ملی ظهرنویس (در صورت اطلاع)]
شغل: [شغل ظهرنویس (در صورت اطلاع)]
آدرس: [آدرس کامل پستی ظهرنویس]
شماره تماس: [شماره تماس ظهرنویس (در صورت اطلاع)]

موضوع اظهارنامه: مطالبه وجه یک فقره سفته به شماره [شماره خزانه سفته] و واخواست نامه مربوطه

خلاصه اظهارات:
مخاطب محترم، جناب آقای/خانم [نام کامل ظهرنویس]
با سلام و احترام،
به موجب یک فقره سفته به شماره خزانه [شماره خزانه سفته]، سری [سری سفته]، به مبلغ [مبلغ سفته به حروف] ([مبلغ سفته به عدد]) ریال، صادره در تاریخ [تاریخ صدور سفته] توسط جناب آقای/خانم [نام متعهد اصلی] در وجه اینجانب/حواله کرد اینجانب، جنابعالی با ظهرنویسی پشت سفته در تاریخ [تاریخ ظهرنویسی (در صورت اطلاع)]، مسئولیت تضامنی پرداخت وجه آن را پذیرفته اید. تاریخ سررسید سفته مذکور [تاریخ سررسید سفته] بوده و متأسفانه متعهد اصلی از پرداخت وجه آن خودداری نموده است.
با توجه به عدم پرداخت وجه سفته در سررسید مقرر، این سفته در تاریخ [تاریخ واخواست] تحت شماره [شماره واخواست نامه] در دفتر اسناد رسمی [نام دفترخانه] واخواست شده است. مطابق مواد ۲۴۹ و ۳۰۹ قانون تجارت، ظهرنویس سفته نیز دارای مسئولیت تضامنی در قبال دارنده سفته است.
لذا، به موجب این اظهارنامه رسمی، رسماً و قانوناً به جنابعالی ابلاغ می گردد که ظرف مهلت ۷ (هفت) روز کاری از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به پرداخت کامل وجه سفته فوق الذکر به مبلغ [مبلغ سفته به حروف] ریال به اینجانب اقدام نمایید. در غیر این صورت، اینجانب ضمن محفوظ دانستن کلیه حقوق قانونی خود، از طریق مراجع قضایی ذی صلاح نسبت به مطالبه اصل وجه سفته، خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ واخواست، و کلیه خسارات دادرسی از جنابعالی (به صورت تضامنی با متعهد اصلی) اقدام خواهم نمود. مسئولیت کلیه عواقب و هزینه های قانونی ناشی از این امر به عهده جنابعالی خواهد بود.

با کمال احترام،
نام و نام خانوادگی اظهارکننده
تاریخ: [تاریخ روز اظهارنامه]
امضا

۵.۳. نمونه ۳: اظهارنامه مطالبه وجه سفته از ضامن (با اشاره به سفته اصلی و متعهد له)

این نمونه برای حالتی است که شما از ضامن سفته، وجه آن را مطالبه می کنید. در اینجا نیز مسئولیت تضامنی ضامن مورد تأکید قرار می گیرد.

مشخصات اظهارکننده: (همانند نمونه ۱)

مشخصات مخاطب اظهارنامه:
نام و نام خانوادگی: [نام کامل ضامن]
نام پدر: [نام پدر ضامن]
کد ملی: [کد ملی ضامن (در صورت اطلاع)]
شغل: [شغل ضامن (در صورت اطلاع)]
آدرس: [آدرس کامل پستی ضامن]
شماره تماس: [شماره تماس ضامن (در صورت اطلاع)]

موضوع اظهارنامه: مطالبه وجه یک فقره سفته به شماره [شماره خزانه سفته] و ضمانت مربوطه

خلاصه اظهارات:
مخاطب محترم، جناب آقای/خانم [نام کامل ضامن]
با سلام و احترام،
به موجب یک فقره سفته به شماره خزانه [شماره خزانه سفته]، سری [سری سفته]، به مبلغ [مبلغ سفته به حروف] ([مبلغ سفته به عدد]) ریال، صادره در تاریخ [تاریخ صدور سفته] توسط جناب آقای/خانم [نام متعهد اصلی] در وجه اینجانب/حواله کرد اینجانب، جنابعالی در تاریخ [تاریخ ضمانت (در صورت اطلاع)]، به موجب امضاء در ظهر سفته/سند جداگانه، پرداخت وجه سفته مذکور را برای [نام متعهد اصلی یا ظهرنویس مضمون له] تضمین نموده اید. تاریخ سررسید سفته مذکور [تاریخ سررسید سفته] بوده و متأسفانه متعهد اصلی و سایر مسئولین از پرداخت وجه آن خودداری نموده اند.
مطابق مواد ۲۴۹ و ۳۰۹ قانون تجارت، ضامن سفته نیز دارای مسئولیت تضامنی در قبال دارنده سفته بوده و اینجانب حق مطالبه مستقیم از شما را دارم.
لذا، به موجب این اظهارنامه رسمی، رسماً و قانوناً به جنابعالی ابلاغ می گردد که ظرف مهلت ۷ (هفت) روز کاری از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به پرداخت کامل وجه سفته فوق الذکر به مبلغ [مبلغ سفته به حروف] ریال به اینجانب اقدام نمایید. در غیر این صورت، اینجانب ضمن محفوظ دانستن کلیه حقوق قانونی خود، از طریق مراجع قضایی ذی صلاح نسبت به مطالبه اصل وجه سفته، خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ [تاریخ سررسید سفته یا تاریخ ابلاغ واخواست به ضامن در صورت وجود]، و کلیه خسارات دادرسی از جنابعالی (به صورت تضامنی) اقدام خواهم نمود. مسئولیت کلیه عواقب و هزینه های قانونی ناشی از این امر به عهده جنابعالی خواهد بود.

با کمال احترام،
نام و نام خانوادگی اظهارکننده
تاریخ: [تاریخ روز اظهارنامه]
امضا

۵.۴. نمونه ۴: اظهارنامه مطالبه وجه چندین فقره سفته

گاهی ممکن است چندین فقره سفته از یک متعهد داشته باشید. در این حالت می توانید تمامی آن ها را در یک اظهارنامه مطالبه کنید.

مشخصات اظهارکننده: (همانند نمونه ۱)

مشخصات مخاطب اظهارنامه: (همانند نمونه ۱)

موضوع اظهارنامه: مطالبه وجه چندین فقره سفته

خلاصه اظهارات:
مخاطب محترم، جناب آقای/خانم [نام کامل متعهد]
با سلام و احترام،
به موجب چندین فقره سفته صادره در وجه اینجانب/حواله کرد اینجانب، جنابعالی تعهد پرداخت وجه آن ها را به عهده داشته اید. مشخصات سفته های مذکور به شرح زیر است:

1. سفته شماره [شماره خزانه سفته ۱]، سری [سری سفته ۱]، به مبلغ [مبلغ سفته ۱ به حروف] ریال، با تاریخ سررسید [تاریخ سررسید سفته ۱].
2. سفته شماره [شماره خزانه سفته ۲]، سری [سری سفته ۲]، به مبلغ [مبلغ سفته ۲ به حروف] ریال، با تاریخ سررسید [تاریخ سررسید سفته ۲].
3. سفته شماره [شماره خزانه سفته ۳]، سری [سری سفته ۳]، به مبلغ [مبلغ سفته ۳ به حروف] ریال، با تاریخ سررسید [تاریخ سررسید سفته ۳].

مجموع مبلغ این سفته ها [مجموع مبالغ به حروف] ([مجموع مبالغ به عدد]) ریال می باشد. متأسفانه، علی رغم فرا رسیدن تاریخ سررسید تمامی سفته های فوق و پیگیری های اینجانب، تا کنون از پرداخت وجه آن ها خودداری نموده و به تعهدات قانونی خود عمل نکرده اید.
لذا، به موجب این اظهارنامه رسمی و مطابق ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، رسماً و قانوناً به جنابعالی ابلاغ می گردد که ظرف مهلت ۱۰ (ده) روز کاری از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به پرداخت کامل مجموع وجوه سفته های فوق الذکر به مبلغ [مجموع مبالغ به حروف] ریال به اینجانب اقدام نمایید. بدیهی است در صورت عدم پرداخت وجوه در مهلت مقرر، اینجانب ضمن محفوظ دانستن کلیه حقوق قانونی خود، از طریق مراجع قضایی ذی صلاح نسبت به مطالبه اصل وجوه سفته ها، خسارت تأخیر تأدیه، و کلیه خسارات دادرسی اقدام خواهم نمود. مسئولیت کلیه عواقب و هزینه های قانونی ناشی از این امر به عهده جنابعالی خواهد بود.

با کمال احترام،
نام و نام خانوادگی اظهارکننده
تاریخ: [تاریخ روز اظهارنامه]
امضا

۶. نکات حقوقی و اجرایی کلیدی

در فرآیند مطالبه وجه سفته از طریق اظهارنامه، آگاهی از برخی نکات حقوقی و اجرایی بسیار مهم است. این نکات می توانند از بروز مشکلات جلوگیری کرده و به دارنده سفته در احقاق حقوق خود یاری رسانند.

۶.۱. واخواست سفته

واخواست سفته (Protest)، سندی رسمی است که نشان دهنده عدم پرداخت وجه سفته توسط متعهد در سررسید مقرر است. این عمل حقوقی توسط دفتر اسناد رسمی (و در گذشته توسط اداره واخواست دادگستری) و ظرف ۱۰ روز از تاریخ سررسید سفته انجام می شود. تفاوت و ارتباط آن با اظهارنامه: در حالی که اظهارنامه صرفاً ابلاغ اراده طلبکار است، واخواست یک اقدام رسمی و تشریفاتی است که برای حفظ حقوق دارنده سفته در قبال ظهرنویسان و ضامنین (در صورت عدم قید عبارت بدون واخواست) الزامی است. اگر سفته در مهلت مقرر واخواست نشود، دارنده سفته تنها می تواند علیه متعهد اصلی سفته اقامه دعوا کند و حق رجوع به ظهرنویسان و ضامنین را از دست می دهد. بنابراین، واخواست سفته برای تثبیت مسئولیت تضامنی و حفظ تمامی حقوق دارنده، از اهمیت بالایی برخوردار است و در کنار اظهارنامه، مکمل یکدیگر عمل می کنند.

۶.۲. مسئولیت تضامنی

مسئولیت تضامنی یکی از ویژگی های مهم اسناد تجاری از جمله سفته است. به این معنا که صادرکننده، ظهرنویسان و ضامنین سفته، همگی در قبال دارنده سفته، مسئولیت مشترک و تضامنی دارند. این بدان معنی است که دارنده سفته می تواند برای مطالبه وجه سفته به هر یک از این افراد (یا به همه آن ها به صورت همزمان) مراجعه کند و نیازی نیست ابتدا به متعهد اصلی رجوع کند. هر فردی که وجه سفته را پرداخت کند، حق رجوع به سایر مسئولین (مانند متعهد اصلی یا ظهرنویسان قبلی) را پیدا می کند. این ویژگی، قدرت اجرایی و اعتبار سفته را به شدت افزایش می دهد و خطر عدم وصول طلب را برای دارنده آن کاهش می دهد.

۶.۳. خسارت تأخیر تأدیه

خسارت تأخیر تأدیه، جبران ضرر و زیانی است که به دلیل تأخیر در پرداخت وجه سفته به دارنده آن وارد شده است. بر اساس ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی و نیز ماده ۳۰۴ قانون تجارت (برای سفته های واخواست شده)، این خسارت از تاریخ سررسید یا از تاریخ واخواست (در مورد ظهرنویس و ضامن) قابل مطالبه است. در سفته هایی که واخواست نشده اند، تاریخ ابلاغ اظهارنامه به متعهد اصلی، می تواند مبنای مطالبه خسارت تأخیر تأدیه قرار گیرد. نرخ این خسارت معمولاً بر اساس شاخص بانک مرکزی تعیین می شود. چگونگی مطالبه: مطالبه خسارت تأخیر تأدیه می تواند همزمان با مطالبه اصل وجه سفته در اظهارنامه و سپس در دادخواست قید شود. اهمیت درج این مطالبه در اظهارنامه، تثبیت تاریخ شروع محاسبه خسارت است.

۶.۴. سفته های بدون تاریخ یا ناقص

صدور سفته با برخی نقص ها، مانند سفته بدون تاریخ سررسید یا سفته بدون ذکر نام گیرنده، از نظر حقوقی دارای احکام خاصی است. سفته ای که تاریخ سررسید ندارد، عندالمطالبه تلقی می شود و دارنده می تواند هر زمان که بخواهد، وجه آن را مطالبه کند. اما سفته ای که سایر ارکان اصلی (مانند مبلغ، امضا یا نام صادرکننده) در آن ناقص باشد، ممکن است از اعتبار سند تجاری خارج شده و صرفاً به عنوان یک سند عادی محسوب شود. در این صورت، پیگیری مطالبه وجه آن از طریق احکام اسناد عادی و با مشکلات بیشتری همراه خواهد بود. بنابراین، توصیه می شود در زمان دریافت سفته، از تکمیل بودن تمامی ارکان آن اطمینان حاصل شود.

۶.۵. مهلت قانونی برای طرح دعوا

با وجود اینکه قانون تجارت برای برخی اسناد تجاری مانند برات و سفته، مهلت های خاصی را برای طرح دعوا (تحت عنوان مرور زمان) پیش بینی کرده بود، اما عملاً در حقوق ایران، مرور زمان اسناد تجاری به موجب قانون خاص متوقف شده است. با این حال، اهمیت اقدام به موقع برای مطالبه وجه سفته همچنان به قوت خود باقی است. عدم اقدام به موقع ممکن است منجر به از دست رفتن برخی حقوق مانند حق رجوع به ظهرنویسان (در صورت عدم واخواست) یا دشواری در اثبات ادعاها (به دلیل گذشت زمان و از بین رفتن مستندات) شود. بنابراین، توصیه می شود بلافاصله پس از عدم پرداخت در سررسید، اقدامات لازم از جمله ارسال اظهارنامه و در صورت لزوم طرح دعوای قضایی را آغاز کنید.

آگاهی از مهلت های قانونی واخواست سفته و مسئولیت تضامنی تمامی مسئولین، ارکان اساسی برای حفظ حقوق دارنده و وصول خسارت تأخیر تأدیه پس از ارسال اظهارنامه است.

نتیجه گیری: گام آخر برای احقاق حقوق شما

اظهارنامه مطالبه وجه سفته، یک ابزار حقوقی قدرتمند و ضروری در فرآیند احقاق حقوق دارنده سفته است. این سند، نه تنها به عنوان یک اخطار رسمی و مستند، طرف مقابل را از مطالبه شما آگاه می سازد، بلکه با ایجاد تاریخ رسمی مطالبه، راه را برای مطالبه خسارت تأخیر تأدیه هموار کرده و جایگاه حقوقی شما را در صورت نیاز به طرح دعوای قضایی تقویت می کند. دقت در تنظیم محتوا، جمع آوری مدارک صحیح و پیگیری دقیق ابلاغ اظهارنامه از اهمیت بالایی برخوردار است.

همواره توصیه می شود در موارد پیچیده یا در صورت وجود ابهامات قانونی، پیش از هر اقدامی با یک وکیل دادگستری یا مشاور حقوقی متخصص در زمینه اسناد تجاری مشورت نمایید. این اقدام نه تنها از بروز خطاهای احتمالی جلوگیری می کند، بلکه می تواند فرآیند وصول مطالبات شما را تسریع و تضمین نماید. با درک صحیح از مفاهیم و مراحل قانونی، می توانید با اطمینان خاطر بیشتری برای احقاق حقوق خود گام بردارید.