در این مطلب قصد داریم 10 نکته مهم در لوله کشی آب ساختمان را با شما به اشتراک بگذاریم که شاید هرگز تا بحال به آن ها دقت کرده باشید.سیستم لوله کشی ساختمان یکی از مهمترین و حیاتی ترین تجهیزاتی است که اجرای دقیق آن شرایط لازم برای شروع زندگی در یک بنا را آماده می کند.اهمیت این سیستم شاید بیش از هر امکانات جانبی دیگر همچون لوله کشی گاز و سیم کشی برق ساختمان باشد، چون آب اساسی ترین مسئله برای ادامه حیات انسان است.

نکات ارزشمند و بسیار مهمی در خصوص لوله کشی آب ساختمان وجود دارند، که توجه به آن ها ضامن بهره برداری هرچه بهتر و راحت تر از این سیستم می باشد. با ما همراه باشید تا تک تک این نکات را با یکدیگر بررسی کنیم.شاید یکی از طلایی ترین نکات در خصوص لوله کشی آب ساختمان توجه به فشار آب در این سیستم باشد.اگر فشار آب ورودی به ساختمان بیش از حد پایین باشد، شرایط برای ساکنین سخت می شود، به عنوان مثال از یک دوش گرفتن ساده محروم می شویم. چون فشار آب به قدری کم است که آبگرمکن یا پکیج روشن نمی شوند تا آب گرم با فشار مناسب را در اختیار ما قرار دهند.از طرفی بالا بودن بیش از حد فشار آب هم صحیح نیست.

این نکته مهمی است که باید در به آن توجه نمود.فشار بالای آب علاوه بر این که باعث هدر رفت آب می شود، می تواند سبب سستی اتصالات آب شده و حتی نشتی و را در پی داشته باشد.میزان فشار آب در مکان های مختلف ممکن است متفاوت باشد، در نتیجه بایستی در زمان طراحی لوله کشی آب ساختمان میزان فشار آب منطقه بررسی شود.در مناطقی که فشار آب بالاست، لازم است تا از تجهیزات مختلف از قبیل شیرهای کاهنده فشار برای تنظیم فشار آب دریافتی در سیستم کمک گرفت.

کم بود فشار آب را هم می توان با کمک تجهیزات دیگری از قبیل نصب منبع ذخیره آب، و یا بوستر پمپ ها تامین نمود.در نهایت تشخیص میزان فشار آب و نیاز به نصب هر کدام از تجیزات ذکر شده وظیفه مجری لوله کش در زمان اجرای سیستم لوله کشی آب است.حداکثر فشار آب شبکه لوله کشی آب مصرفی در پشت شیرهای لوازم بهداشتی در وضعیت بدون جریان نباید از 4 بار، یعنی 40 متر ستون آب=60 پوند بر اینچ مربع بیشتر باشد.

 اگر میزان فشار آب در سیستم لوله کشی ساختمان کم باشد، باید یکی یا ترکیبی از تجهیزات زیر را به سیستم اضافه نمود:

• پمپ و مخزن ذخیره مرتفع
• پمپ و مخزن تحت فشار بدون دیافراگم
• پمپ و با دیافراگم
• سیستم افزایش فشار بدون مخزن
• شیر فشار شکن از نوع قابل تنظیم
• در صورت نیاز به تهیه منبع تحت فشار توصیه می کنیم ابتدا مقاله را مطالعه کنید.

تنظیم میزان سرعت آب

پارامتر بعدی که باید به عنوان یک نکته مهم در خصوص لوله کشی آب ساختمان به آن توجه شود، میزان سرعت آب است.اگر سرعت جریان آب در سیستم لوله کشی آب ساختمان تنظیم نباشد، یعنی بیش از حد کم یا زیاد باشد، باعث هدر رفت آب شده و یا ممکن است تجهیزات آبی ساختمان به خوبی کار نکنند.

بر اساس قوانین ملی تاسیسات ساختمان کاهش سرعت جریان آب در لوله ها باید تا حدی صورت بگیرد که افزایش قطر لوله ها باعث افزایش غیر قابل توجیه هزینه لوله کشی نشود.به منظور کاهش اثر ضربه قوچی در لوله کشی، باید سرعت جریان آب کنترل شود. در نقاطی از لوله کشی آب که شیر قطع سریع قرار می گیرد، باید وسیله حذف ضربه قوچ، از نوع مورد تایید نصب شود.

میزان سرعت جریان آب متاثر از چند پارامتر زیر است:

سایز لوله آب استفاده شده

در این بین هر چه سایز لوله آب ورودی به ساختمان کوچکتر باشد، از مقدار سرعت و فشار جریان آب نیز کاسته می شود.توجه داشته باشید که سایز لوله آب خود یک پارامتر بسیار مهم در لوله کشی آب ساختمان است، که در بخش های بعدی بیشتر در این خصوص صحبت خواهیم کرد.یک قانون اصلی در خصوص رابطه بین دمای آب و میزات فشار و سرعت آب وجود دارد، به این صورت که هر چه دمای آب بیشتر باشد، فشار و سرعت جریان آب نیز بیشتر می شود.این وسیله به صورتی طراحی شده که حتی ضربات قوچی در لوله ها، صدای لوله و فشار بسیار بالا در را دفع می کند.

به عنوان نمونه در صورت استفاده از رگلاتور جریان در سیستم لوله کشی آب ساختمان، اگر شخصی در حمام باشد و ما شیر آب آشپزخانه را باز کنیم، میزان جریان و دمای آب در هر دو محل مصرفی از آب به اندازه تنظیمی و دلخواه خواهد بود.محدود کردن جریان آب در شیرآلات و تجهیزات آبی ساختمان به بالانس نمودن فشار آب موجود در ساختمان کمک می کند.به منظور صرفه جویی در مصرف انرژی و جلوگیری از خوردگی در لوله ها، دمای آب گرم مصرفی نباید از 60 درجه سلسیوس یا 140 درجه فارنهایت بیشتر باشد.اندازه گذاری لوله های آب ساختمان باید طوری باشد که سرعت زیاد جریان آب موجب ایجاد سر و صدای مزاحم و همچنین کاهش طول عمر لوله ها بر اثر خوردگی نشود.

جدول حداقل قطر اسمی لوله های آب رسانی به لوازم بهداشتی مختلف در ساختمان

در نظر گرفتن نوع طراحی سیستم لوله کشی آب ساختمان

• نحوه طراحی سیستم لوله کشی آب در تامین آسایش و بازدهی حداکثری این سیستم موثر است. به همین دلیل چند قانون در این خصوص وجود دارد:
• طول لوله ها باید در کمترین اندازه ممکن در نظر گرفته شود. لوله های آب باید در نزدیکی تجهیزات آبی در ساختمان اجرا شوند، با این هدف که از کمترین تعداد اتصالاتی مانند زانویی و سه راهی استفاده شود.
• هر چه طول متراژ لوله کشی بیشتر باشد، از میزان سرعت جریان آب کاسته شده و آب گرم در درون لوله ها افت دما پیدا می کند. همچنین مقدار مصالح مورد نیاز برای لوله کشی آب افزایش می یابد.
• محل ورودی لوله آب اصلی به داخل ساختمان باید در جایی باشد که امکان دسترسی به آن ساده بوده و بتوان تجهیزات جانبی همچون شیر کاهنده فشار( در صورت لزوم) را بر روی آن نصب کرد.
• طراحی متصل به حرارت مرکزی از قبیل پکیج، موتورخانه و آبگرمکن باید به صورتی باشد که کمترین طول لوله تا مصرف کننده را داشته باشد.
• هر چه فاصله بین حرارت مرکزی آب تا مصرف کننده ها کمتر باشد، افت دمایی در طول لوله کمتر خواهد شد.
• به منظور پیشگیری از تولید صداهای آزاردهنده لوله ها در ساختمان از عبور دادن لوله ها از قسمت بالا یا نزدیک اتاق خواب و اتاق پذیرایی اجتناب شود.

دقت در نوع لوله آب انتخابی

نوع لوله ای که در سیستم لوله کشی آب ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد باید قدرت کافی برای تحمل دما، فشار و سرعت آب در حمل را داشته باشد.پارامترهای مهم در نوع لوله انتخابی عبارتند از

• کیفیت بالای لوله در برابر رسوب و خوردگی
• سهولت در نصب
• قیمت خرید مناسب
• قابلیت حمل و نقل و نگهداری آسان
• از جمله لوله های رایج قابل استفاده در سیستم لوله کشی آب ساختمان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• لوله های فلزی
• لوله های پلی بوتلین
• لوله های پلی اتیلن
• لوله های پلی پروپلین
• لوله های پلیمری پنج لایه
• لوله های فلزی و غیر فلزی تک لایه و چند لایه مورد استفاده در توزیع آب سرد و گرم مصرفی باید از نظر بهداشتی با استاندارد NSF61 نیز مطابق داشته باشد.

از جمله نکات مهمی که باید در زمان انتخاب نوع لوله آب مد نظر قرار دهید

• اگر قصد اجرای سیستم لوله کشی توکار را دارید، لوله باید از جنسی باشد که در برابر ترکیبات خاک و مصالح مقاوم بوده و دچار خوردگی نشود.
• با توجه به دمای آب و هوایی منطقه لوله بایستی در برابر یخ زدگی مقاوم باشد.
• لوله آب باید مقاومت کافی در برابر اشعه UV خورشید را داشته باشد.
• لوله مد نظر باید بتواند فشار و دمای آب را تحمل کند.

انتخاب فیتینگ یا اتصالات لوله ها

هایی که در لوله کشی توزیع آب سرد و گرم مصرفی در داخل ساختمان به کار می روند بایستی از نظر جنس، اندازه، ضخامت جدار و دیگر مشخصات با لوله ها مطابقت داشته باشند و برای کار با لوله های انتخابی مناسب باشند.اگر از مهره ماسوره برای اتصال لوله های در سیستم لوله کشی آب ساختمان استفاده می شود، مهره ماسوره انتخابی باید از نوعی باشد که سطح آب بند بین دو قطعه آن مخروطی یا تخم مرغی باشد.کاربرد مهره ماسوره هایی که سطح آب بند آن ها به صورت صفحه صاف عمورد بر محور باشد، در سیستم لوله کشی آب ساختمان مجاز نیست. فیتینگ هایی که در لوله کشی فولادی گالوانیزه استفاده می شود، بایداز نوع چدنی چکش خوار یا فولادی دنده ای گالوانیزه و طبق استانداردهای زیر باشد:

فیتینگ هایی که در لوله کشی مسی استفاده می شود باید از نوع مسی یا آلیاژهای مس، مناسب برای اتصال لحیمی مویینگی یا اتصال فیتینگ فشاری باشند.

فیتینگ هایی که در لوله کشی پلاستیکی توزیع آب سرد و گرم مصرفی داخل ساختمان بکار می روند، باید از نظر بهداشتی، شرایط دما و فشار کار برای اتصال به لوله پلاستیکی انتخاب شده مناسب باشند.