NFT چیست؟
کلمه NFT مخفف عبارت Non-Fungible Token است که به “توکن غیر مثلی” یا “توکن غیر قابل تعویض” ترجمه می‌شود. اما منظور از غیر مثلی چیست؟ اجازه بدهید مثال بزنم:
یک تراول 50 هزار تومانی یا یک واحد بیت کوین، چیزهای مثلی یا قابل تعویض هستند. این یعنی ارزش مشخصی داشته و شما می‌توانید در ازای یک 50 هزار تومانی دیگر، تراول 50 هزار تومانی خودتان را به طرف مقابل بدهید چون هر واحد از این پول برابر با واحد مشابه خودش است.
اما در مقابل یک گلدان قدیمی که 100 سال قدمت دارد و یادگار مادر بزرگ‌تان است، یک دارایی غیر مثلی و غیر قابل تعویض است. چراکه قیمت مشخصی نداشته و اگر کسی آن را از شما قرض بگیرد، نمی‌تواند مشابهش را پیدا کرده و به جای آن، به شما بدهد. بلکه باید خود آن را در اختیارتان بگذارد.
حالا به زبان ساده، دورهNFT یک توکن غیر مثلی است که هر کسی می‌تواند صاحبش بوده و آن را با قیمت دلخواه به دیگران بفروشد. اصولا NFT ها به‌شکل یک تصویر، دارایی و… در دنیای بلاکچین عرضه می‌شوند و بعضا نماینده یک چیز هستند. مثلا یک NFT می‌تواند فقط یک عکس باشد و یکی دیگر، حق امتیاز و نماینده فلان تابلوی معروف هنری.
یک مثال از NFT
با یک مثال از NFT تمام چیزهایی که تا اینجا یاد گرفتید را بهتر متوجه خواهید شد. ببینید، به تازگی خواننده معروف رپ، یعنی سروش هیچکس تصویر یا همان کاور اولین آلبومی که منتشر کرده بود را با قیمت حدودا 10 میلیارد تومان به فروش رساند.
تا قبل از این، این فرد صاحب این کاور بود و الزاما هر کسی که می‌خواست از این تصویر در ویدیو، در تصاویر سایت و… اش به طور قانونی استفاده کند، باید از او اجازه گرفته یا هزینه‌ای را به او می‌پرداخت. بعد از این، سروش به روشی که در ادامه توضیح می‌دهم، این کاور را تبدیل به یک توکن غیر مثلی یا همان NFT کرده. به این ترتیب در دنیای بلاکچین و NFT ها، یک تصویر و لینک اختصاصی برایش ساخته شده که به نام خود اوست. سپس یک نفر این NFT را خریده. حالا امروز:
خریدار جدید، صاحب امتیاز این کاور است! این یعنی اگر بخواهید از این کاور جایی استفاده کنید الزاما باید با این خریدار جدید صحبت کرده و حتی هزینه‌ای به او بپردازید. همینطور خریدار جدید می‌تواند این حق امتیاز را با قیمت کم‌تر یا بیشتر به فرد دیگری بفروشد. نکته اینجاست که در هر بار فروش این NFT، بخشی از هزینه فروش آن به کسی که آن را به وجود آورده، یعنی سروش هیچکس، تعلق می‌گیرد.
آیا NFT فقط مربوط به دارایی دیجیتال است؟
امروز اغلب NFT ها مربوط به چیزهایی هستند که در دنیای دیجیتالند. مثلا یک تصویر انیمیشنی، حق امتیاز فلان موزیک و… . اما در عین حال بسیاری از محصولات فیزیکی هم قابل تبدیل شدن به NFT هستند. مثلا شما می‌توانید برای یک تابلو هنری خودتان یک NFT ساخته، آن را در معرض فروش گذاشته و تعیین کنید که آیا بعد از خریده شدن NFT، قرار است تابلو را هم برای خریدار بفرستید یا نه. همینطور این مثال برای یک خودرو یا حتی قطعه زمین هم صدق می‌کند!
آیا NFT هم یک واحد ارز دیجیتال است؟
ببینید، به طور کلی در دنیا 1 عدد توکن غیر مثلی از کاور آلبوم هیچکس وجود دارد در حالی که حداقل 21 میلیون واحد بیت کوین وجود دارد. همینطور شما به راحتی می‌توانید بخشی از یک واحد ارز دیجیتال، مثلا 0.5 بیت کوین بخرید در حالی که NFT ها قابل تقسیم نیستند و هر کس صاحب یک NFT کامل خواهد بود. پس به هیچ عنوان نمی‌توانیم بگوییم که یک NFT مثل یک واحد ارز دیجیتال است، اما هر دوی آنها در بستر بلاکچین ثبت می‌شوند.
آیا NFT ها معتبرند؟
از نظر قانونی نه! در واقع هنوز قانون‌ها مالکیت با NFT را به رسمیت نشناخته و آینده‌شان هم روشن نیست اما به احتمال زیاد به مرور قوانین کشورها با این موضوع کنار می‌آیند. البته وقتی شما به عنوان سازنده یک اثر حق امتیاز آن را در دنیای بلاکچین به یک نفر دیگر واگذار می‌کنید، احتمالا خیلی هم اهمیت زیادی ندارد که کشورها قوانین این انتقال را ثبت کنند و نکنند!
مورد دیگری که در مورد اعتبار این توکن‌ها وجود دارد، بحث بستر آنهاست که بعضا باعث نگرانی می‌شود. ببینید، NFT ها روی بلاکچین اتریوم ساخته و منتقل می‌شوند. به زبان دیگر، NFT که شما می‌سازید، می‌فروشید و خریدار می‌کنید در بلاکچین ثبت می‌شود و خب همانطور که می‌دانید، هر چیزی در بلاکچین ثبت شود اعتبار زیادی دارد؛ بنابراین احتمالا جانی نگرانی نیست. در ضمن به جز بلاکچین اتریوم، بلاکچین‌های دیگری مثل تزوس، پولکادات و بایننس هم برای ساخت NFT ها در دسترس هستند.
آیا می‌توانیم همین حالا یک NFT بسازیم و پولدار شویم؟!
بله شما همین حالا می‌توانید یک NFT بسازید، اما پولدار شدن و نشدن‌تان به کمک این توکن‌ها یک بحث دیگر است. ببینید، در اقتصاد همیشه چیزی ارزش دارد که برای آن خواهان و تقاضای زیادی باشد.
حالا تصور کنید شما به عنوان یک انسان عادی، اقدام تبدیل کردن یک تصویر معمولی، یک ویدیو شخصی یا… به یک NFT می‌کنید. حالا به نظر خودتان احتمال دارد کسی بخواهد این NFT را به قیمت چند ده هزار دلار بخرد؟
در حالت عادی خب قطعا نه! مگر اینکه یک اتفاق متفاوت بیوفتد! بنابراین اگر ایده خاصی ندارید، اگر انسان معروفی نیستید و اگر استراتژی متفاوتی برای ساخت این توکن ندارید، احتمالش پایین است که بتوانید آن را به قیمت خوب یا حتی قیمت عادی، بفروشید. چراکه برای آن تقاضایی وجود ندارد.
کاربرد NFT ها چیست؟
خب، اجازه بدهید قبل از اینکه به سراغ مراحل و روش ساخت NFT ها برویم، ببینیم اصلا این توکن‌ها امروز برای چه کاری استفاده می‌شوند؟
1_ فروش آثار بدون محدودیت
اول از همه اینکه به کمک دنیای NFT ها هر کسی می‌تواند آثار و دیگر موارد را بدون محدودیت‌هایی مثل محدودیت زمانی، مکانی و… در یک چشم بر هم زدن به فروش برساند.
2_ فروش دارایی حقیقی
شاید برای‌تان جالب باشد بدانید در همین مدت کوتاه، بسیاری از افراد به کمک NFT توانسته‌اند دارایی‌های حقیقی مثل خانه و… را به فروش رسانده یا خریداری کنند.
3_ ساخت کلکسیون
امروز بعضی افراد هستند که به شدت علاقه‌مند به ساخت کلکسیون‌های NFT شده و به همین دلیل کلکسیون‌هایی با NFT های مختلف می‌سازند.
4_ ثبت دارایی‌ها در بازی!
یادتان هست در گذشته بازی به اسم POU وجود داشت که می‌توانستید در آن بازی شخصیت را به سلیقه خودتان دیزاین کنید؟ اما در نهایت نه این شخصیت و نه هیچ چیز دیگر در بازی متعلق به شخص شما نبود.
حالا امروز به کمک NFT ها می‌توانید شخصیت‌ها یا دارایی‌های بازی‌تان مثل یک تفنگ را به اسم خودتان ثبت کنید! به این ترتیب دیگر قرار نیست با حذف کردن بازی‌تان، زحمات‌تان از دست برود. البته این قابلیت فعلا مختص خود بازی‌هایی است که بر بستر بلاکچین هستند.
5_ ایجاد آواتار
در بسیاری از بازی‌ها و برنامه‌ها، مخصوصا در دنیای متاورس، شما می‌توانید به کمک NFT ها یک شخصیت یا آواتار برای خودتان بسازید. همینطور در بعضی از آنها به کمک NFT ها مالکیت یک چیز دیجیتال مثل یک تکه زمین را خریداری می‌کنید.
6_ کسب درآمد دائم از فروش!
برای آن دسته از افرادی که می‌خواهند از فروش هنر یا هر نوع اثر و چیزی درآمد داشته باشند، دنیای NFT مثل یک بهشت است. چراکه در این دنیا قرار است حتی از فروش محصول‌شان در آینده توسط دیگران هم درآمد به دست بیاورند.