خواص گیاه دارویی پرسیاوشان

گیاه پرسیاوشان در گویش مازندرانی به نام‌های سیولنگه واش، گیلکی چاه سیالَک و سیالک، لری پَرِسیووَش و در گویش کردی با نام سیاوخشی قابل شناسایی است.

طبیعت این گیاه معتدل است. خرید گیاهان دارویی و مصرف آن به طور کل مفید بوده و است.

معرفی گیاه دارویی پرسیاوشان

• این گیاه دارای خواص دارویی بسیاری است و در ایران پراکندگی وسیعی دارد.
• این گیاه دارای شاخه‌های سیاه، سخت، باریک و براق به درازای تقریبا 20 سانتی‌‌متر و برگ‌‌های کوچکی مانند برگ‌‌های گشنیز، به صورت بریده بریده دارد.
• برگ‌های این گیاه استفاده طبّی دارد.
• ساقه و گل و میوه و دانه ندارد. ریشه‌‌اش از لحاظ دارویی بی‌‌ارزش است.
• گیاه پرسیاوشان را بیشتر می‌‌توانید کنار جوی و چاه‌های قدیمی که در نواحی مرطوب و سایه‌‌دار قرار دارند پیدا کنید.

خواص پرسیاوشان

1. پرسیاوشان دارای خواص درمانی بسیاری بوده که سم‌‌زدایی کبد، کمک به درمان زردی یا یرقان و کمک به دفع راحت سنگ‌‌های کلیوی از جمله آن‌‌ها است.
2. این گیاه همچنین برای دفع سنگ مثانه مفید است.
3. تنگی نفس را درمان می‌کند.
4. سرفه و سرماخوردگی را تسکین می‌دهد و بخور آن برای سرماخوردگی مفید است.
5. پر سیاوشان در درمان التهابی و جوش‌های گوشه چشم موثر است.
6. این گیاه همچنین ادرارآور است.
7. التهاب گلو را درمان می‌کند.
8. برای درمان برونشیت موثر است.
9. خوردن گرد خشک آن برای اسهال مفید است.
10. ضماد سوخته آن جهت جلوگیری از ریزش مو و رویاندن آن کاربرد دارد.
11. پرسیاوشان تب‌بر است.

از بین بردن سنگ مثانه

پرسیاوشان خواص زیادی دارد. یکی از این خواص از بین بردن سنگ مثانه است. پرسیاوشان به دفع سنگ و کم کردن درد ناشی از آن کمک بسیاری می‌کند.

درمان مشکلات خواب

از خواص پرسیاوشان درمان مشکلات مربوط به خواب، اعم از بی خوابی، کم خوابی، درگیری فکری، ناآرامی، کابوس دیدن، عدم احساس آرامش و… است. این گیاه می‌تواند به شما در کنترل اعصاب و پیدا کردن احساس آرامش کمک کند. قرار دادن آن در اتاق خوابتان به شما آرامش می‌بخشد و استشمام عطر آن باعث دور شدن افکار منفی از شما می‌شود. علاوه بر این، مصرف دمنوش این گیاه نیز خواص بسیاری برای کسانی دارد که به دنبال کنترل اعصاب و آرامش بخشی هستند.

موثر برای تقویت مو

ضماد سوخته این گیاه برای تقویت مو و درمان ریزش مو بسیار موثر است. قرار دادن آن بر روی سر به تقویت ریشه‌ی مو کمک کرده و مانع از سست شدن موها و ریزش آن‌ها می‌شود.

موارد منع مصرف

•  قبل از استفاده از این گیاه دارویی، با یک پزشک مشورت کنید.
• مصرف بیش از اندازه پرسیاوشان باعث استفراغ می‌شود.
•  از جوشانده این گیاه به طور مداوم استفاده نکنید برای این کار می‌توانید 10 روز از آن استفاده کنید و 5 روز فاصله بگذارید و مجدد آن را مصرف کنید.
•  استفاده از گیاهان دارویی ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشند از این رو با مشاهده هر نوع عارضه‌ای،‌ فورا پزشک خود را مطلع سازید.
•  تنها یک فنجان از این جوشانده را در روز بنوشید مگر در مواقع بیماری‌های حاد مانند سرماخوردگی حاد یا آنفلوآنزا، که مصرف سه فنجان در روز به مدت 4 روز مجاز است.

شیوه استفاده

• جوشانده: سه قاشق سوپ‌خوری برگ پرسیاوشان را در یک لیتر آب جوش بریزید و بگذارید به آرامی به مدت یک ساعت بجوشد. سپس آن را صاف کنید. مقدار مصرف آن ۳ تا ۶ فنجان در روز است.
•  شربت سینه: مقدار ۱۰۰ گرم پرسیاوشان خشک را با یک لیتر آب جوش و نیم کیلو شکر مخلوط کرده و به مدت شش ساعت بگذارید بماند سپس آن را با فشار از صافی بگذرانید و در داخل ظرفی بریزید تا کم کم ته نشین شود. بعد قسمت صاف شده‌ روی آن را بردارید و با یک کیلو و نیم شکر و ۸۰ گرم دیگر برگ پرسیاوشان مخلوط کرده و بجوشانید تا غلیظ شود. مقدار مصرف این شربت دو قاشق غذاخوری تا چند بار در روز می‌باشد. این شربت برای رفع سرفه و برونشیت استفاده می‌شود. ضمناً خلط و سینه را نرم کرده و باعث رفع اخلاط می‌شود.
•  دم کرده: مقدار ۲۰ گرم برگ خشک پرسیاوشان را در یک لیتر آب بریزید و بگذارید به مدت یک ساعت بماند. سپس آن را صاف کنید.
• برای تقویت مو و رشد موها، برگ تازه‌ پرسیاوشان را به صورت پماد تهیه کنید و روی سر مالش دهید یا این که از دم کرده‌ آن مصرف کنید.

منبع: کتاب علم الدویه، سید محگیاه پرسیاوشان یکی از زیباترین گیاهان زینتی است که نه تنها در محیط داخلی آپارتمان، بلکه در تراس و حیاط نیز مورد استفاده قرار می گیرد. زیبایی خاص و منحصربفرد این گیاه، موجب محبوبیت آن در میان دوست داران طبیعت شده است. با ما همراه باشید تا با خواص و طرز نگهداری گل پرسیاوشان آشنا شوید.

گیاه پرسیاوشان چیست؟

گل پرسیاوشان از معدود گیاهان زینتی است که خاصیت درمانی دارد. این گل دوست داشتنی ظاهری شبیه به گیاه سرخس دارد. با این تفاوت که از سرخس های گرمسیری مقاوم تر است. تقابل میان رنگ سبز برگ ها و رنگ تیره شاخه ها، جلوه ای خاص به این گیاه بخشیده است.

شکل گیاه پرسیاوشان بسیار خاص و زیبایست. شاخه های این گیاه زینتی سخت، باریک و براق هستند و ظاهری شبیه به موی سر دارند. عموماً این بخش از گیاه تا 20 سانتی متر رشد می کند. برگ های پرسیاوشان نیز مثلثی شکل بوده و ظاهری شبیه به گشنیز دارد. کافیست به عکس گیاه پرسیاوشان نگاه کنید تا متوجه این شباهت شوید.

گیاه چند ساله پرسیاوشان بومی شمال شرق آمریکا و آسیا است. تاکنون بیش از 200 نوع از این گیاه زینتی یافت شده است. در ایران پرسیاوشان در شهرهای لرستان، خوزستان، بوشهر، سیستان و بلوچستان و سایر اقلیم های گرم و مرطوب رشد می کند.

شاید دلیل نامگذاری این گیاه برای شما جالب باشد. اگر به مطالعه اشعار فردوسی علاقه مند باشید، بدون شک نام گیاه پرسیاوشان را در گوشه هایی از شاهنامه دیده اید. زمانی که سیاوش توسط افراسیاب کشته شده و دفن می شود، خون او بر روی خاک غلتیده و به یک تپه تبدیلی می شود. از این تپه گیاهی می روید که برگ های آن به سر انسان شباهت دارند. فردوسی این گیاه را پر سیاوشان نامیده و از همان موقع این گیاه زینتی با این نام شناخته می شود.

بسیاری از افراد در نگهداری از گل پرسیاوشان شکست می خورند. چرا که اصول نگهداری و مراقبت از پرسیاوشان را نمی دانند. با اطلاع از شرایط نگهداری گل پرسیاوشان می توانید شادابی این گیاه را همیشگی کنید و از این طریق یک مهمان چند ساله در خانه خود داشته باشید.

نور

نور اصلی ترین فاکتور رشد در گیاهان است. پرسیاوشان نیز مانند سایر گیاهان زینتی به نور خورشید علاقه بسیاری دارد. اما این بدین معنا نیست که این گیاه زیبا و حساس می تواند تشعشعات مستقیم نور خورشید را تحمل کند. برای گل پرسیاوشان، نور غیرمستقیم و فیلتر شده خورشید کفایت می کند.

شما می توانید گیاه زینتی پرسیاوشان را در تراش و یا حیاط نیز قرار دهید. به شرط آنکه یک محیط نسبتاً خنک و یک سایه ملایم برای او تعبیه کنید. ترکیب سایه و نور غیرمستقیم کمک می کند تا پرسیاوشان بیشتر رشد و نمو را تجربه کند. بهتر است هر از چندگاهی جهت قرارگیری گیاه را عوض کنید تا شاخه ها و برگ ها به یک جهت خاص منحرف نشوند.

آبیاری

پرسیاوشان از جمله گیاهان درمانی است که نیاز به آبیاری نسبتاً زیادی دارد. در اغلب مواقع غرقابی کردن این گیاه نتایج بهتری ایجاد می کند. اما برای غرقابی کردن گیاه پرسیاوشان لازم است دو نکته مهم را مورد توجه قرار دهید:

• از زهکشی مناسب گیاه مطمئن شوید.
• در خاک گلدان از خزه و ذغال سنگ نارس استفاده کنید.

این ترکیب خاکی می تواند خیال شما را از بابت خراب نشدن ریشه ها در زمان غرقابی شدن راحت کند. بهترین زمان برای آبیاری گیاه، زمانیست که خاک گلدان خشک شده باشد. پرسیاوشان زمانی که دچار کم آبی می شود، برگ های خود را لوله می کند. پس از بروز این اتفاق لازم است گیاه را غرقاب کنید تا شادابی خود را مجدداً به دست آورد.

بهتر است در هفته یک الی دو نوبت به آبیاری گیاه بپردازید. سپس چند روز منتظر بمانید تا خاک سطح گلدان خشک شده و مجدداً آن را آبیاری کنید. از آنجایی که گیاه پرسیاوشان تحمل کم آبی ندارد، توصیه می کنیم در هنگام مسافرت از روش آبیاری از زیر گلدان استفاده کنید. همچنین شما می توانید از یک بطری آب کمک بگیرید. به گونه ای که درب آن را سوراخ کرده و سپس به شکل وارونه در داخل گیاه قرار دهید.

دما و رطوبت

رطوبت از اصلی ترین فاکتورهای رشد پرسیاوشان است. گل پرسیاوشان تنها زمانی می تواند شادابی و طراوت خود را حفظ کند که در محیطی مرطوب قرار گرفته باشد. به همین خاطر است که بسیاری از افراد، از پرسیاوشان در محیط حمام استفاده می کنند. چرا که محیط خشک و نامطبوع موجب خشک شدن ساقه های گیاه و از بین رفتن زیبایی آن می شود.

روش های مختلفی برای تامین رطوبت گیاه پرسیاوشان وجود دارد. شما می توانید از انواع دستگاه های مرطوب کننده هوا استفاده کنید. همچنین از یک سینی آب، حاوی سنگریزه استفاده کرده و به افزایش رطوبت محیط کمک کنید. غبارپاشی روزانه نیز موجب تأمین رطوبت مورد نیاز گل پرسیاوشان می شود.

دما نیز به همین میزان در رشد و نموی پرسیاوشان موثر است. دمای کم و هوای سرد با توجه به گرما دوست بودن پرسیاوشان، تهدید بزرگی برای سلامتی او محسوب می شود. این گیاه به هیچ وجه نباید در معرض دمای کمتر از 18 درجه سانتی گراد قرار بگیرد.

بهترین دما برای حفظ و نگهداری از گل پرسیاوشان، 18 تا 25 درجه سانتی گراد است. به خاطر داشته باشید نباید برای تأمین دمای گیاه آن را در معرض لوازم گرمایشی قرار دهید. با اینکار رطوبت مورد نیاز گیاه را از بین برده و منجر به خرابی آن می شوید.

خاک 

برای نگهداری از گیاه پرسیاوشان لازم است نسبت به کیفیت خاک حساس باشید. برای پرسیاوشان بهترین خاک، خاک مرطوب دارای زهکشی مناسب است. به همین خاطر توصیه می کنیم در قسمت زیرین گلدان پرسیاوشان چندین حفره برای زهکشی مناسب ایجاد کنید.

بهترین حالت برای رشد و پرورش گل پرسیاوشان، کاشت آن در یک گلدان پلاستیکی و قرار دادن گلدان پلاستیکی در داخل یک گلدان سرامیکی است. چرا که در گلدان های پلاستیکی امکان کنترل رطوبت وجود دارد. سایر مشخصات خاک مناسب برای گل پرسیاوشان در موارد زیر خلاصه می شود:

• بهره مند از مواد مغذی
• دارای  نفوذ پذیری مناسب
• دارای آهک کم
• دارای رطوبت بالا
• دارای pH بین 5.0 تا 6.0
• کوددهی به گیاه پرسیاوشان

کوددهی

برخلاف حساسیت گیاه به نور، آب، رطوبت و دما، گل پرسیاوشان حساسیت زیادی به کوددهی ندارد. اگر میزان منابع مغذی و مواد معدنی خاک مطلوب باشد، این گیاه به کود دیگری احتیاج نخواهد داشت. با اینحال شما می توانید هر دو ماه یکبار، خاک گلدان پرسیاوشان را از طریق کودهای آپارتمانی، تغذیه کنید.

تعویض گلدان و هرس کردن گیاه پرسیاوشان

پرسیاوشان نیاز به تعویض مرتب گلدان ندارد. از آنجایی که این گیاه خاصیت درمانی دارد، بسیاری از مردم به طور مکرر اقدام به کندن برگ ها می کنند. به همین خاطر است که رشد گیاه محدود بوده و تعویض گلدان آن سالیانه و یا هر دو سال یکبار کفایت می کند.

همانطور که گفته شد اغلب افراد به خاطر خاصیت گل پرسیاوشان از آن نگهداری می کنند. مصرف مکرر برگ ها موجب شده تا شرایط خاصی برای هرس کردن گیاه در نظر گرفته نشود. با اینحال توصیه می شود در صورت رویت برگ های زرد و پلاسیده، اقدام به هرس آنان کنید. با اینکار روند رشد و ترمیم گیاه بهبود می یابد.

تکثیر گل پرسیاوشان

اشتیاق به پرورش گل پرسیاوشان و تکثیر آن با وجود خواص جادویی که دارد، یک امر طبیعی است. تکثیر این گیاه تنها در فصل بهار و فصول رشد گیاه صورت می گیرد. برای انجام اینکار کافیست مراحل زیر را دنبال کنید:

• گیاه مادر را از خاک بیرون آورده و با استفاده از یک چاقوی تیز، تعدادی از ساقه ها را به همراه ریشه جدا کنید. هر ساقه می بایست دارای حداقل سه برش باشد.
• ریشه ها را در یک بستر مغذی بکارید، روی آن خاک ریخته و آبپاشی کنید.
• پس از مدتی گیاه شروع به جوانه زنی کرده و به رشد مطلوب می رسد. توصیه می شود گیاه کاشته شده را سال بعد یک نوبت کوددهی کنید.

گیاه پرسیاوشان چه خواصی دارد؟

شکل گیاه پرسیاوشان تنها دلیل خرید و نگهداری از گل پرسیاوشان نیست. اگرچه این گیاه دارای زیبایی های خاص و منحصربفردیست؛ اما آنچه که موجب محبوبیت بیش از حد پرسیاوشان شده، خواص درمان آن است. در بررسی خواص گل پرسیاوشان می توان به چند مورد مهم اشاره داشت.

درمان سرفه

یکی از مهم ترین خاصیت گل پرسیاوشان، درمان و رفع سرفه است. مصرف مکرر جوشانده پرسیاوشان کمک می کند تا سینه نرم شده و اخلاط آن از بین برود. طب سنتی معتقد است، مصرف جوشانده این گیاه در درمان آسم نیز موثر است.

برای بهره مندی از این خاصیت گل پرسیاوشان، لازم است جوشانده و یا دمنوش گیاه پرسیاوشان را تهیه کنید. بدین منظور 20 گرم از گیاه را در یک لیتر آب ریخته و زمانی که یک چهارم از آب باقی ماند، آن را از صافی رد کنید. سپس 50 گرم عسل به دمنوش خود اضافه کرده و آن را برای رفع سرفه، سرماخوردگی و بهبود تنفس خود میل کنید.

درمان خونریزی بینی

از دیگر خواص گیاه پرسیاوشان رفع خونریزی بینی است. ترکیب 10 گرم از گل پرسیاوشان، به همراه یک گرم هل، یک گرم گیاه دارویی گیلوی ساتوا، 10 گرم پودر قند و مصرف آن در طی 7 الی 8 روز کمک می کند تا خونریزی بینی و ترشح بلغم از بین برود. همچنین بخور و یا جوشانده این گیاه در رفع گرفتگی بینی و رفع زکام موثر عمل می کند.

تقویت سیستم ایمنی

بهبود و تقویت سیستم دفاعی بدن از دیگر خواص گل پرسیاوشان است. برای دستیابی به این نسخه درمانی، کافیست 15 گرم پر سیاوشان، نعنا، کاسنی و گل بنفشه (از هر گیاه 15 گرم) و 10 گرم آویشن، پونه و ریشه ایرسا تهیه کنید.

سپس تمام مواد ذکر شده را آسیاب کنید و یک قاشق غذاخوری از پودر به دست آمده را برای 5 دقیقه در 500 سی سی آب بجوشانید. در نهایت یک فنجان از این معجون درمانی را پیش از هر وعده غذایی میل کنید. متخصصین طب سنتی معتقدند این جوشانده مقوی می تواند در درمان عفونت های داخلی بدن، درمان تب، سرماخوردگی و گریپ موثر عمل کند.

موثر در تقویت مو

تقویت مو و درمان ریزش آن از دیگر خواص گل زینتی پرسیاوشان است. برای اینکار کافیست ضماد این گیاه را بر روی سر قرار دهید تا خواص درمانی این گاه مانع از سست شدن مو و ریزش آن شود. برای تهیه ضماد کافیست گیاه را له کرده و با آب مخلوط کنید.

سایر خواص درمانی گیاه پرسیاوشان

نقش گیاه پرسیاوشان در طب سنتی بسیار پررنگ است. چرا که خواص جادویی این گیاه به رفع بسیاری از بیماری ها کمک شایانی نموده است. در یک نگاه کلی می توان خواص پرسیاوشان را در موارد زیر عنوان نمود:

• افزایش دهنده حجم ادرار
• حل مشکلات مربوط به عادات ماهیانه
• از بین برنده صفرا و بلغ از معده و روده
• برطرف کردن مشکلات گوارشی همچون اسهال
• موثر در درمان یرقان و تب
• موثر در درمان بیماری های پوستی همچون جوش بلوغ
• درمان آسم، برونشیت و تنگی نفس؛ حتی در کودکان
• دفع سنگ مثانه
• سم زدایی در کبد

منع مصرف پرسیاوشان

از آنجایی که گیاه پرسیاوشان سمی نیست، عوارض خاصی برای آن ذکر نشده است. در صورتی که از پرسیاوشان جهت رفع بیماری استفاده می کنید، نکات زیر را در نظر داشته باشید.

• برای تطبیع طبع گیاه پرسیاوشان با طبع و مزاج خود، با یک پزشک مشورت کنید.
• از دمنوش و جوشانده این گیاه به شکل مداوم استفاده نکنید. پس از ده روز مصرف، حداقل 5 روز فاصله ایجاد کنید تا مصرف بیش از حد موجب بروز حالاتی همچون استفراغ نشود.
• شما تنها مجاز به مصرف 3 فنجان پرسیاوشان در طول روز هستید. آن هم در حالتی که به بیماری های حاد همچون آنفولانزا دچار شده باشید. در حالت عادی توصیه می شوید بیش از یک فنجان از این گیاه مقوی میل نکنید.
• مصرف پرسیاوشان در بارداری ممنوع است. حتی اگر احتمال بارداری می دهید، مصرف گیاه پرسیاوشان را قطع کنید.