از کجا بفهمیم تبخال تناسلی داریم؟
معرفی تبخال تناسلی و درمان قطعی تبخال تناسلی در اصفهان
تبخال تناسلی یا Genital herpes یک عفونت شایع است که توسط ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) ایجاد می‌شود. تماس جنسی راه اصلی انتشار این ویروس است. متاسفانه بعد از عفونت اولیه، ویروس در بدن شما به حالت خفته باقی می‌ماند و به‌همین‌دلیل می‌تواند چندین بار در سال دوباره فعال شود. زگیل تناسلی و سرطان دهانه رحم نیز ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارند.
تبخال تناسلی می‌تواند در قالب تاول‌های دردناکی که مملو از مایعات هستند باعث ایجاد درد، خارش و زخم در ناحیه تناسلی شما شود اما در مواردی ممکن است هیچ علائم و نشانه‌ای از آن نداشته باشید. در صورت آلودگی، حتی اگر هیچ زخم قابل‌مشاهده نداشته باشید، این عفونت می‌توانید مسری باشید؛ بنابراین استفاده از کاندوم حین رابطه جنسی می‌تواند به جلوگیری از شیوع عفونت تبخال تناسلی کمک زیادی کند.
طبق آمار حدود ۱۶ درصد افراد بین ۱۴ تا ۵۰ سال در جهان به این عفونت مبتلا هستند. در حال حاضر هیچ درمانی برای آن وجود ندارد اما داروها می‌توانند شدت علائم و خطر ابتلا به دیگران را کاهش دهند؛ بنابراین به‌محض مشاهده علائم آن به پزشک متخصص عفونی مراجعه کنید تا با درمان‌های پیشنهادی احتمال عود دوباره آن کاهش پیدا کند. بهتر است بدانید که عفونت‌هایی مثل زگیل و تبخال تناسلی، خطر بروز سرطان دهانه رحم را افزایش می‌دهند.
مقاله مرتبط: درمان سریع تبخال تناسلی در بارداری
علائم تبخال تناسلی چیست؟
بیشتر افراد آلوده به ویروس هرپس سیمپلکس نمی‌دانند که به این بیماری مبتلا هستند زیرا هیچ علائم و نشانه‌ای ندارند یا علائم و نشانه‌های آنها بسیار خفیف است. معمولاً علائم حدود دو تا ۱۲ روز پس از قرارگرفتن در معرض ویروس بروز می‌کنند؛ بنابراین از کجا بفهمیم تبخال تناسلی داریم؟ توصیه می‌کنیم به‌محض بروز علائم زیر با پزشک مشورت کنید:
- درد یا خارش تا زمانی که عفونت برطرف نشود. ممکن است در ناحیه تناسلی خود احساس درد و حساسیت کنید.
- برجستگی‌های کوچک قرمز یا تاول‌های ریز سفید این موارد ممکن است چند روز تا چند هفته پس از عفونت ظاهر شوند.
- زخم این مورد ممکن است در هنگام پارگی و خروج مایع تاول‌ها و یا خونریزی آنها ایجاد شود. بروز زخم ممکن است روند ادرار کردن را دردناک کند.
- پوسته‌پوسته شدن جای بهبود زخم‌ها
در طی عفونت اولیه، ممکن است علائم و نشانه‌هایی مانند آنفولانزا، تورم غدد لنفاوی در کشاله ران، سردرد، درد عضلانی و تب داشته باشید زیرا غدد لنفاوی شما ممکن است متورم شوند. غدد لنفاوی با عفونت و التهاب در بدن مقابله می‌کنند. زخم‌ها اصولاً در محلی که عفونت به بدن شما وارد شده است ظاهر می‌شوند. شما می‌توانید با لمس یک زخم با دست و سپس تماس همان دست با قسمت دیگری از بدن، از جمله چشم، عفونت را به‌راحتی گسترش دهید. در این نواحی از بدن ممکن است زخم را احساس کنید:
- باسن و ران
- مقعد
- دهان
- مجرای ادرار (لوله‌ای که باعث تخلیه ادرار از مثانه به خارج می‌شود)
زخم تبخال تناسلی در خانوم‌ها معمولاً در این نواحی را احساس می‌شود:
- ناحیه واژن
- خارج دستگاه تناسلی
- دهانه رحم
زخم تبخال تناسلی در مردان معمولاً در این نواحی را احساس می‌شود:
- آلت تناسلی
- کیسه بیضه
در پاسخ به سؤال تبخال تناسلی چند روز طول می‌کشد؟ باید بدانید که وضعیت این بیماری برای هر فرد متفاوت است. برخی از افراد هرساله بارها آن را تجربه می‌کنند. بااین‌حال، برای بسیاری از افراد با گذشت زمان احتمال شیوع آن کمتر می‌شود. در طی دوره عود، کمی قبل از ظاهرشدن زخم‌ها ممکن است علائم زیر را احساس کنید:
- سوزش، گزگز و خارش در جایی که عفونت برای اولین‌بار وارد بدن شما شده است
- درد در کمر، باسن و پاها
اصولاً در دوره عود زخم‌ها درد کمتری دارند اما با سرعت بیشتری بهبود می‌یابند. علائم عمومی برای نوزادی که با تبخال متولد شده است (معمولاً از طریق زایمان واژینال منتقل می‌شود) ممکن است شامل بروز زخم‌های صورت، بدن و دستگاه تناسلی باشد. نوزادانی که با تبخال دستگاه تناسلی متولد می‌شوند می‌توانند دچار عوارض بسیار شدید زیر شوند:
- نابینایی
- ضربه مغزی
- مرگ
بنابراین بسیار مهم است که اگر به تبخال تناسلی مبتلا و باردار هستید به پزشک خود بگویید. پزشک معمولاً اقدامات احتیاطی را برای جلوگیری از انتقال ویروس به کودک در حین زایمان انجام می‌دهد و احتمال دارد زایمان به‌صورت سزارین و نه طبیعی (از طریق واژن) انجام شود.
علل تبخال تناسلی چیست و چه کسانی بیشتر دچار این مشکل می‌شوند؟
اصولاً دو نوع ویروس هرپس سیمپلکس می‌توانند باعث بروز تبخال تناسلی شوند:
HSV-1: این نوعی است که معمولاً باعث ایجاد تبخال یا تاول در اطراف دهان می. HSV-1 اغلب از طریق تماس پوست به پوست پخش می‌شود، اگرچه می‌تواند در ناحیه تناسلی شما در حین رابطه دهانی نیز منتقل شود. احتمال عود آن بسیار کمتر از عفونت HSV-2 است.
HSV-2: این نوعی است که به طور معمول باعث تبخال دستگاه تناسلی می‌شود. ویروس از طریق تماس جنسی و تماس پوست با پوست گسترش می‌یابد. HSV-2 بسیار شایع و بسیار مسری است، چه شما یک زخم باز داشته باشید یا نداشته باشید.
ازآنجایی‌که ویروس در خارج از بدن به‌سرعت از بین می‌رود، تقریباً غیرممکن است که از طریق تماس با توالت، حوله یا سایر اشیا استفاده شده توسط فرد آلوده عفونت منتقل شود. این ویروس‌ها از طریق غشاهای مخاطی وارد بدن می‌شوند. غشاهای مخاطی لایه‌های نازکی از بافت هستند که دهانه‌های ورودی بدن شما را پوشانده‌اند. آنها را می‌توان در بینی، دهان و اندام تناسلی مشاهده کرد.
هنگامی‌که ویروس‌ها در داخل بدن قرار گرفتند، وارد سلول‌های شما شده و سپس در سلول‌های عصبی به‌راحتی تکثیر می‌شوند. همین مسئله درمان آنها را دشوار می‌کند. HSV-1 یا HSV-2 را می‌توان در مایعات مختلف بدن مانند بزاق، مایع منی و ترشحات واژن یافت؛ بنابراین احتمال انتقال تبخال تناسلی در افراد مجرد بسیار پایین است.
انواع تبخال تناسلی
همان‌طور‌که ذکر شد، برحسب اینکه تبخال تناسلی توسط کدام ویروس (HSV-1 یا HSV-2) شکل بگیرد ممکن است بافت و ظاهر متفاوتی داشته است. از طرفی معمولاً شدت بروز تبخال در افراد مختلف متفاوت است و در بعضی تعداد و شدت تبخال‌ها یا زخم‌ها بیشتر است.
فاکتورهای خطر شایع تبخال تناسلی
خطر ابتلا به تبخال تناسلی ممکن است در صورت وجود موارد زیر افزایش یابد:
- زن بودن: زنان به‌دلیل آناتومی متفاوت خود بیشتر از مردان دچار تبخال تناسلی می‌شوند.
- داشتن چندین شریک جنسی: هر شریک جنسی جدید خطر ابتلا به ویروس عامل تبخال دستگاه تناسلی را افزایش می‌دهد.
عوارض تبخال تناسلی چیست؟
عوارض مرتبط با تبخال تناسلی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- داشتن زخم‌های دستگاه تناسلی خطر انتقال یا ابتلا به سایر عفونت‌های مقاربتی از جمله ایدز را افزایش می‌دهد.
- نوزادانی که از مادران آلوده متولد می‌شوند، می‌توانند در طی فرآیند زایمان طبیعی در معرض ویروس قرار بگیرند. این مسئله ممکن است منجر به آسیب مغزی، نابینایی یا مرگ نوزاد تازه متولد شده شود.
- در برخی موارد، زخم‌های مرتبط با تبخال تناسلی می‌توانند باعث التهاب در اطراف مجرای ادرار شوند. تورم می‌تواند مجرای ادرار را برای چند روز مسدود کند و در این شرایط برای تخلیه مثانه نیاز به قراردادن کاتتر است.
- عفونت HSV منجر به التهاب غشاها و مایع مغزی نخاعی اطراف مغز و نخاع می‌شود.
- تبخال دستگاه تناسلی می‌تواند منجر به التهاب مخاط راست‌روده شود، به ویژه در مردانی که با مردان دیگر رابطه جنسی دارند.
ممکن است این سؤال برای شما مطرح شود که آیا تبخال تناسلی باعث سرطان می‌شود؟ بله، اگر شیوع ویروس در بدن به حدی باشد که دیگر رشد سلول‌های سالم نواحی تناسلی غیرطبیعی شود.
آیا امکان پیشگیری از تبخال تناسلی وجود دارد؟
پیشنهادات ما به شما برای پیشگیری از تبخال تناسلی همان مواردی است که باید برای جلوگیری از سایر بیماری‌های مقاربتی رعایت کنید. از انجام فعالیت‌های جنسی مشکوک خودداری کنید یا تماس جنسی را فقط محدود به یک شخص سالم و بدون عفونت کنید. در هر تماس جنسی از کاندوم استفاده کنید. در صورت مشاهده علائم هرپس در ناحیه تناسلی یا هرجای دیگر از آمیزش خودداری کنید و برای درمان به متخصص بیماری های مقاربتی مراجعه کنید.
اگر باردار هستید و می‌دانید که تبخال تناسلی دارید، به پزشک خود بگویید تا آزمایش‌های لازم انجام شود. پزشک شما ممکن است توصیه کند که برای جلوگیری از شیوع بیشتر در زمان زایمان، مصرف داروهای ضدویروس را در اواخر بارداری شروع کنید. اگر هنگام زایمان درگیر آن باشید، پزشک احتمالاً روش سزارین را برای کاهش خطر انتقال ویروس به کودک شما پیشنهاد می‌کند.
نحوه صحیح تشخیص تبخال تناسلی
در پاسخ به این سؤال که آیا تبخال تناسلی خطرناک است؟ باید بدانید که زمانی خطرناک است که دیر تشخیص داده شود و شیوع آن در بدن کنترل نشود. پس به‌محض اینکه احتمال دادید یک رابطه جنسی مشکوک برقرار کرده‌اید، با پزشک متخصص آنلاین زنان و زایمان مشورت کنید. پزشک شما معمولاً می‌تواند تبخال تناسلی را براساس معاینه فیزیکی و نتایج برخی آزمایشات زیر تشخیص دهد:
- کشت ویروسی: این آزمایش شامل گرفتن نمونه از بافت تبخال یا تراشیدن زخم‌ها برای کشت ویروس‌های احتمالی موجود در آنها در آزمایشگاه است.
- آزمون واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR): برای کپی کردن DNA شما از نمونه خون، بافت تبخال، مایع زخم یا نخاع استفاده می‌شود. سپس DNA تکثیر شده می‌تواند برای تعیین وجود HSV و تعیین نوع آن مورد آزمایش قرار گیرد.
- آزمایش خون: در این آزمایش نمونه‌ای از خون شما برای بررسی وجود آنتی‌بادی های HSV و تشخیص امکان ابتلا به عفونت تبخال در گذشته آنالیز می‌شود.
انواع راه‌های درمان تبخال تناسلی که باید بدانید
در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای تبخال تناسلی وجود ندارد زیرا امکان از بین بردن کامل ویروس هرپس در بدن وجود ندارد اما با وجود داروهای ضدویروس می‌توان تعداد ویروس‌ها را در بدن کاهش داد، از شیوع بیشتر آنها جلوگیری کرد و سلامت شریک جنسی را نیز تضمین کرد. با از بین رفتن مقطعی تبخال‌های آبدار یا زخم آنها، احتمال انتقال ویروس از طریق تماس پوستی کاهش می‌یابد. داروهای ضد ویروسی تجویز شده معمولاً کمک زیادی به موارد زیر می‌کنند:
- در هنگام شیوع اولیه، زخم‌ها زودتر بهبود می‌یابند
- شدت و مدت‌زمان علائم در شیوع مکرر کاهش می‌یابند
- دفعات عود کاهش می‌یابند
- احتمال انتقال ویروس تبخال به فرد دیگر به حداقل می‌رسد
معمولاً داروهای ضدویروسی مورداستفاده برای تبخال تناسلی عبارت‌اند از:
- آسیکلوویر
- والاسیکلوویر (والترکس)
پزشک شما ممکن است توصیه کند که دارو را فقط در صورت بروز علائم شیوع یا شروع مصرف داروی خاص روزانه حتی در صورت عدم وجود علائم شیوع، مصرف کنید. این داروها معمولاً به‌خوبی تحمل می‌شوند و عوارض جانبی کمی دارند. امروزه از روش لیزر سرد یا لیزر کمتوان برای درمان سریع تبخال تناسلی نیز استفاده می‌شود.
پس از پایان دوره درمان ویروس تبخال تناسلی هر عاملی مثل خستگی مفرط، ناخوش بودن، استرس مزمن، شروع هر دوره قاعدگی، قرارگرفتن در معرض خورشید، جراحی در ناحیه تناسلی و سیستم ایمنی ضعیف شده در اثر انجام شیمی‌درمانی برای سرطان یا مصرف داروها بعد از پیوند اعضا، می‌تواند باعث عود دوباره آن شود؛ بنابراین مشکل خود را نادیده نگیرید و حتماً در زمینه احتمال عود دوباره آن نیز با پزشک صحبت کنید. در مورد تبخال تناسلی و ازدواج باید بدانید که در صورت کنترل صحیح این عارضه زیر نظر پزشک و استفاده از کاندوم حین رابطه جنسی خطری شما را تهدید نمی‌کند. در مبحثی با عنوان درمان تبخال تناسلی دکتر خیراندیش به نکاتی در این زمینه اشاره شده است.
درمان تبخال تناسلی با داروهای گیاهی
داروهای گیاهی زیادی می‌توانند به شما برای درمان تبخال تناسلی کمک کنند. گیاه چریش از اینگونه گیاهان است که خاصیت ضد ویروسی دارد. می‌توانید برگ‌های آن را بکوبید و به‌صورت خمیر به مدت ۳۰ دقیقه روی ناحیه آسیب‌دیده بمالید. سپس آن ناحیه را با آب گرم بشویید. بهتر است این کار را دو بار در روز انجام دهید. از دیگر درمان‌های موضعی گیاهی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ازآنجایی‌که روغن زیتون آنتی‌اکسیدان قوی است، تحقیقات زیادی در مورد خواص آنتی‌ویروسی آن انجام شده است. متوجه شده‌اند که دارای ترکیبی به نام اولوروپین است و می‌تواند برای درمان بیماری‌های عفونی مؤثر واقع شود. مصرف موضعی آن به شما کمک می‌کند تا از عوارض مرتبط با تبخال تناسلی مثل خارش و درد نیز رها شوید.
- در اینکه سیر خواص ضدالتهابی خوبی دارد شکی نیست. از طرفی مشخص شده است که مصرف موضعی آن در از بین بردن HSV-1 نیز بسیار است. یک حبه از آن را خرد کنید و بعد از آنکه به مدت ۱۵ دقیقه روی پوست ماند، به‌خوبی با آب گرم شستشو دهید.
- نمک اپسوم یا سولفات منیزیم هیدراته یکی از درمان‌های گیاهی مؤثر است که به التیام سریع تاول‌ها کمک زیادی می‌کند.