گیربکس حلزونی چیست؟

گیربکس حلزونی چه کاربردهایی دارد؟

گیربکس حلزونی از انواع گیربکس صنعتی است که به‌دلیل ساختار ساده و ابعاد مناسب، در صنایع مختلف کاربردهای بسیاری دارند. این نوع گیربکس دارای دو چرخ‌دنده است. در واقع این نوع گیربکس صنعتی از یک چرخ دنده و یک مارپیچ تشکیل می‌شود که با زاویه ۹۰ درجه بایکدیگر در ارتباطند. همین زاویه و شکل نهایی گیربکس حلزونی باعث شده است که کاربرد آن بیشتر شود و قابلیت استفاده در فضاهای مختلف را داشته باشد.

تماس با شرکت گذرگاه
ادرس:	تهران ضلع شمالی میدان هفتم تیر ساختمان تجاری ادری نگین ابی طبقه اول واحد ۱۰۲
تلفن:	۰۲۱۸۸۸۲۰۰۸۹
همراه1:	09353234729
همراه2:	09122039983
همراه3:	09123505979

به گیربکس‌های حلزونی گیربکس ۹۰ درجه نیز گفته می‌شود. این نوع گیربکس قابلیت برگشت‌پذیری و قفل‌شوندگی هم دارد که کاربردهای آن را افزایش می‌دهد. این گیربکس‌ها خود در انواع مختلفی تولید می‌شوند که در ادامه این مطلب در مورد آن‌ها و البته انواع کاربرد گیربکس حلزونی بیشتر صحبت خواهیم کرد. با ما تا انتها همراه باشید.

انواع گیربکس حلزونی

گیربکس‌های حلزونی مانند دیگر انواع گیربکس صنعتی برای استفاده در صنایع مختلف و شرایط گوناگون، در مدل‌های متنوعی تولید می‌شوند. ما این گیربکس‌ها را در سه دسته کلی

• پایه‌دار
• فلنچ‌دار
• هالو شافت

می‌بینیم. پوسته گیربکس معمولا از جنس آلومینیوم است. این نوع گیربکس از یک شافت، هاب کروی شکل و بلبرینگ ساخته شده و قابلیت اتصال مستقیم از طریق شافت به الکتروموتور را دارد. متریال چرخ دنده از فولاد و هاب کروی از برنز است. شافت نیز معمولا از آلیاژ‌های فولادی ساخته می‌شود.

مزایای گیربکس حلزونی

برای گیربکس حلزونی می‌توان مزایای متعددی قائل شد؛ مزایایی که باعث شده‌اند کاربرد گیربکس حلزونی بسیار متنوع باشد. برخی از مهم‌ترین مزایای گیربکس‌ حلزونی عبارتند از:

• تنوع این نوع گیربکس و امکان استفاده از آن در شرایط مختلف
• تعمیرات ساده و نگهداری بی‌دردسر
• گشتاور خروجی و نسبت تبدیل مناسب
• مقاومت بسیار عالی در برابر ارتعاشات بخاطر جنس پوسته آلومینیومی
• کارکرد نرم و راحت؛ از کم‌صدا ترین گیربکس‌های صنعتی
• مناسب بودن هزینه نگهداری و قیمت آن‌ها نسبت به انواع هلیکال

البته در کنار این مزایا باید به ویژگی برگشت‌ناپذیری گیربکس‌های حلزونی نیز اشاره کرد که امکان استفاده از آن در بعضی صنایع را از بین می‌برد.

انواع کاربرد گیربکس حلزونی در صنایع مختلف

گفتیم که گیربکس‌های حلزونی در نسخه‌های مختلف کاربردهای متنوعی در صنعت دارند. برخی از انواع کاربرد گیربکس‌ حلزونی در صنعت عبارتند از:

• صنایع سرامیک: نوار نقاله‌ها (صنایع سرامیک از اصلی‌ترین مصرف کننده‌های گیربکس‌های حلزونی هستند.)
• صنایع پلاستیک: ماشین آلات ساخت PVC و خط تسمه‌ها
• صنایع شیمیایی : میکسرها و مخلوط‌کن‌های صنعتی بزرگ
• صنایع سیمان: نقاله‌های دستگاه‌های سیمان
• صنایع نساجی: نقاله‌های ماشین آلات نساجی
• ماشین آلات صابون: میکسر صابون
• کارخانه‌های رولینگ: ساخت تشک خواب
• صنایع داروسازی: دستگاه‌ها و ماشین آلات ساخت قرص‌ها
• ماشین‌ آلات تولید صنایع چوبی: بسته‌بندی صنایع
• تولیدکنندگان ماشین آلات صنایع کاغذ: رولینگ‌های کاغذ
• تولیدکنندگان ماشین آلات راه‌سازی

درکنار این موارد باید به کاربرد گیربکس‌های صنعتی در صنایعی مانند صنایع غذایی و بسته بندی، دستگاه‌های مورد استفاده در نانوایی، ماشین آلات تراش، آسیاب‌های کوچک، کمپرسورها، استفاده در کوره‌های صنعتی، آسانسور و بالابر و … اشاره کرد.

مهمترین کاربرد

از اصلی‌ترین کاربردهای گیربکس‌های حلزونی در صنعت، استفاده از آن در بالابرهای برقی است. گیربکس‌های حلزونی به دلیل قابلیت قفل‌شوندگی و برگشت‌ناپذیری مناسب‌ترین نوع گیربکس صنعتی برای این نوع ماشین‌آلات‌اند. این قابلیت اجازه نمی‌دهد هنگام توقف موتور، بالابر به‌جای خود بازگردد. به‌این ترتیب بالابر دقیقا درجایی که متوقف شده است می‌ایستد. چنین قابلیتی ضمن تامین ایمنی مورد نیاز بالابرها، استفاده از آن‌ها را ساده‌تر می‌کند.

این خاصیت گیربکس‌های حلزونی به‌دلیل قابلیت چرخش چرخ دنده حلزونی تنها در یک جهت است. درواقع چرخ‌دنده حلزونی برخلاف چرخ‌دنده‌های هلیکال تنها در یک سمت می‌چرخد. بنابراین درصورت توقف حرکت، قادر به برگشت چرخش صورت‌گرفته نیست. این مورد همچنین باعث می‌شود که گیربکس‌های حلزونی در آسانسورها بسیار کاربرد داشته باشند. البته این خاصیت، استهلاک گیربکس‌های حلزونی و چرخ‌دنده‌های این گیربکس‌ها را به‌دلیل اصطکاک زیادتر بالا می‌برد. به همین دلیل توصیه می‌شود که دقت به استفاده منظم و دقیق از روغن‌های روان‌کار را درمورد این نوع گیربکس‌ در اولویت قرار دهید.

کاربرد گیربکس‌ حلزونی با توجه به انواع آن

به‌غیر از دسته‌بندی ذکر شده درمورد گیربکس‌های حلزونی نوعی دسته‌بندی دیگر درمورد آن‌ها مطرح است که معمولا مرتبط با انواع کاربرد گیربکس حلزونی می‌شود. این دسته‌بندی به شرح زیر است:

• گیربکس حلزونی VF: این نوع گیربکس حلزونی معمولا در ماشین آلات ساخت آجر و بلوک، دیزل ژنراتورها، سیستم های انتقال مواد، صنایع کاشی و سرامیک، آسیاب های کوچک، نوار نقاله‌ها و ماشین آلات بسته بندی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• گیربکس FC: این نوع گیربکس معمولا در دیگ های آشپزی لبنیات و میکسرهای بتن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

گیربکس‌های حلزونی MVF و RVF نیز دو نوع دیگر از این مدل گیربکس صنعتی‌اند که در موارد و شرایط خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مشخصات فنی گیربکس حلزونی

گیربکس حلزونی به دلیل شباهت ظاهری آن به حلزون به این نام شناخته می شود. البته مدل های دیگری با شکل ظاهری مکعبی نیز ارائه شده است. گیربکس حلزونی از یک ماردون و یک چرخ دنده برنزی یا آلومنیومی حلزونی شکل با مقاومت بالا، جهت استحکام و پایداری در شرایط سخت تولید می شود. گیربکس حلزونی از یک هاب کروی، شافت و بلبرینگ تشکیل شده است و امکان اتصال مستقیم شافت به الکتروموتور وجود دارد. جنس بدنه این گیربکس ها غالبا از چدن یا آلومینیوم می باشد و در برابر لرزش و تکان های دستگاه مقاومت بالایی دارد.

اجزاء گیربکس حلزونی

ورودی هر دو مدل موتور گیربکس حلزونی به دو صورت هالو شافت و دارای شافت ورودی است. در مدل ورودی شافت برای اتصال الکتروموتور از کوپلینگ استفاده می شود. همچنین این مدل برای اتصال به هندویل نیز مناسب است. در مدل هالو شافت گیربکس به صورت مستقیم با الکتروموتور متصل شده و شافت الکتروموتور به صورت مستقیم و با اتصال فلنج به گیربکس متصل می شود.

ورودی گیربکس دنده ماردون فولادی بوده که با دنده خروجی برنجی در تماس است و همزمان با کاهش دور و افزایش گشتاور، وظیفه تغییر 90 درجه ای زاویه خروجی را نیز بر عهده دارد. این خاصیت گیربکس های حلزونی باعث شده که برای نصب روی مخازن میکسرهای کوچک یکی از بهترین انتخاب های طراحان باشد.

نسبت تبدیل در گیربکس های حلزونی گرد از 7 تا 2300 و از توان 0.04 تا 75 کیلووات می باشد. نسبت تبدیل در گیربکس مکعبی از 7.5 تا 100 و از توان 0.25 تا 7.5 کیلووات است. برای دریافت گیربکس مکعبی با نسبت تبدیل بالاتر می توان آن را ترکیب کرد.

دنده برنجی این نوع گیربکس از ترکیب آلیاژ فسفر و برنز ساخته شده که موجب ایجاد سختی، استحکام و مقاومت در مقابل سایش می گردد و عمر دنده برنجی که در اصل دنده فدا شونده می باشد با این روش طولانی تر خواهد شد. ماردون فولادی که در ورودی گیربکس های حلزونی قرار دارد و از یک سمت به نیروی محرکه (معمولا الکتروموتور) متصل می باشد، از آلیاژ فولاد سخت کاری شده، ساخته شده که جهت کاهش صدا سنگ خورده است.

در قسمت بیرونی گیربکس، دو نوع پوسته برای نگهداری دنده ها و نصب بر روی دستگاه داریم. اغلب از پوسته آلومینیوم استفاده می شود، اما برای سایزهای بزرگتر که بیشتر از 500 نیوتن گشتاور را تحمل می کنند، از پوسته چدنی استفاده می شود که تحمل بیشتری نسب به پوسته آلومینیومی دارند. گشتاور قابل تحمل در گیربکس های حلزونی معمولا حداکثر تا 4000 نیوتن متر است.

زاویه بین دنده های برنجی و فولادی در این گیربکس ها به گونه ای است که در نسبت تبدیل 1:30 به بالا امکان حرکت خروجی گیربکس بدون حرکت دادن ورودی گیربکس میسر نمی باشد. این قابلیت عدم برگشت پذیری گیربکس حلزونی نامیده می شود که امکان استفاده از موتور گیربکس حلزونی را در بالابرهای آسانسور، کانوایرها و بخش هایی از صنعت که عدم برگشت پذیری یک مزیت به حساب می آید فراهم کرده است.

زمان تعویض گیربکس های حلزونی

تمامی قطعات ساخته شده توسط بشر عمر محدودی دارند. گیربکس های حلزونی هم از این قاعده مستثنی نیستند. شرایط نگهداری و انتخاب صحیح می توانند پارامتر های مهمی در افزایش عمر گیربکس باشند..

علائم هشدار دهنده زمان تعویض

• تیز شدگی: همانطور که پیشتر بیان شد گیربکس های حلزونی خواصیت عدم بازگشت پذیری در گشتاور بالا را داراست. به مرور زمان و به دلیل فشار زیادی که به زاویه های بخش انتهایی چرخدنده وارد می شود سطح تماس کمتر شده و گیربکس نمی تواند به مانند سابق فشار را تحمل کند. این مورد را می توان در بالابر مشاهده کرد که هنگام ایست در طبقات متوجه عدم سکون کامل و یا حرکت کند و آهسته به سمت پایین می شویم. در این موارد بعضا مشاهده شده است که گیربکس همچنان در بار های کمتر از بار نامی خود خواصیت عدم بازگشت پذیری را دارد اما برای جلوگیری از چالش های موجود بهتر است تعویض گردد.
• رد کردن: اطلاح رد کرد در جایی به کار برده می شود که از مرحله تیز شدگی عبور کنیم و دیگر گیربکس توان تحمل هیچ گونه بار در هنگام توقف را ندارد و باید فوراً تعویض گردد.